شرایط مربوط به کارگزاران و کادر امام عصر (عج) :
اشاره
قیام حضرت مهدی (عج) مانند همۀ قیام‌های دیگر، نیازمند یاران زبده و کارآمدی است که خواسته‌های حضرت را تا ایجاد حکومت جهانی در ابعاد گوناگون انجام دهند؛بنابراین، همان گونه که پیش تر نیز گفتیم،تصور این که حضرت فقط با کرامت و امدادهای غیبی و بدون استفاده از شرایط انسانی،جهان را فتح میکند و حکومت دین و عدالت را در سراسر عالم می‌گستراند،خلاف عقل و آیات و روایات است.
مثال حضرت ولیّ عصر (عج)، مثال پیامبر عظیم الشأن (ص)است که برای پیش برد اهداف مقدسش از هردو نیروی عادی و غیبی کمک گرفتند؛ چنان که خداوند متعال دربارۀ وی فرمود:”هو الذی أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنِین” [۱] ؛ اوست که با امدادهای خویش و حمایت مؤمنان، تو را یاری کرده است.
بر طبق این آیه، نه تنها حمایت مردم، با اراده و خواست الهی کارساز است: «هُوَ الَّذِی أَیَّدَکَ… بِالْمُؤْمِنِینَ»، بلکه مردم، بازو و پشتیبان رهبرند؛ به همین جهت، در احادیث مربوط به وقایع ظهور، به حضور مؤمنان کارآمد، در کنار امدادهای الهی تصریح شده و آمده است: «سه لشکر برای یاری حضرت مهدی (عج) می‌آیند؛ لشکری از فرشتگان، لشکری از مؤمنان و ایجاد رعب و وحشت در دل دشمنان. » [۲]
گویا این سخن در امتداد این آموزۀ قرآنی است که امدادهای الهی، همه جانبه، ظاهری و غیبی است:”… فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلاهُ وَ جِبْرِیلُ وَ صالِحُ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمَلائِکَهُ بَعْدَ ذلِکَ ظَهِیرٌ“؛[۳] خداوند؛ اوست یاور او و هم چنین جبرئیل و مؤمنان صالح و علاوه بر آنان،همه فرشتگان حامی او هستند.
ذکر این نکته نیز لازم است که بدانیم منظور از کادر حضرت (عج) فقط تعداد ۳۱۳ نفر نیست،زیرا بر طبق روایات علاوه بر ۳۱۳ نفر،باید یاران دیگری نیز جمع شوند تا حضرت مهدی (عج) قیام کند.
ابوبصیر گوید:شخصی از اهالی کوفه از امام صادق(ع)پرسید:چند نفر به همراه قائم خروج می‌کنند؟ایشان فرمود:«وَ مَا یَخْرُجُ إِلَّا فِی أُولِی قُوَّهٍ وَ مَا تَکُونُ أُولُو الْقُوَّهِ أَقَلَّ مِنْ عَشَرَهِ آلَافٍ»؛ او به همراه اصحابی نیرومند خروج میکند و آن‌ها کمتر از ده هزار تن نیستند.[۴]
ملاحظه می‌کنید،همۀ افرادی که یاران امام به شمار آمده اند،باید دارای توانایی و به تعبیر روایت «أُولِی قُوَّهٍ» باشند؛ البته آن‌هایی که تواناترند،پست‌های مهم تری را کسب خواهند کرد؛ایشان کسانی هستند که به تعبیر قرآن کریم:
“یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّهٍ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّهٍ عَلَی الْکافِرِینَ یُجاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ لا یَخافُونَ لَوْمَهَ لائِمٍ“؛ [۵] خداوند… آنان را دوست دارد و آنان نیز خدا را دوست دارند.آنان نسبت به مؤمنان، نرم و فروتن، و در برابر کافران، سرسخت و قاطعند. در راه خدا جهاد می‌کنند و از ملامت هیچ ملامت کننده ای نمی هراسند.
امام صادق (ع) نیز در تفسیر این آیۀ شریفه فرمود:
همانا یاران صاحب این امر، برای او نگه داری شده اند؛ اگر همه مردم نیز از بین بروند، خداوند یارانش را به او می‌رساند؛ آنان همان کسانی هستند که خداوند فرموده: «اگر اینان بدان کافر شوند، پس به تحقیق، ما گروهی را که بدان کافر نیستند بر آن موکل کرده ایم. » [۶] آنان همان کسانی هستند که خداوند درباره آنان فرموده است: «خداوند به زودی، گروهی را خواهد آورد که آنان را دوست می‌دارد و آنان نیز او را دوست می‌دارند؛ در برابر مؤمنان، فروتن، و در برابر کافران با عزت، درشت خو و سخت گیر هستند».
اصولاً باید دانست که کلید خوش بختی جامعه، بر سر کار بودن افراد لایق و رفتار عادلانۀ آن ها، و منشأ نابسامانی ها، ریاست نااهلان است؛ لذا رعایت اصل شایسته سالاری حتی در مورد زیردستان لازم بوده و خداوند، کسانی را که شایسته اند، سرپرستی میکند:”هُوَ یَتَوَلَّی الصّالِحینَ“[۷]
چون با گروهی (از سپاه دشمن) رو به رو شدید، ثابت قدم باشید، نمونۀ کاملی هستند. البته چنین ایمان ثابتی، قطعاً به دلیل معرفت بالای آن‌ها به حضرت حق و اعمال صالحی است که به تصریح روایات معصومان علیهم السلام، موجب تثبیت ایمان در قلب آن‌ها شده است.
مهم ترین ویژگی‌ها و صفات شایستۀ خواص و یاران امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف که موجب می‌شود افتخار سرداری و سربازی حضرت نصیب ایشان شود، عبارت است از:
ایمان مستحکم
باور به خدا، آن گونه که هیچ تردیدی در آن نباشد، یکی از صفات بارز انصارالمهدی و بلکه از اصلی ترین آن هاست؛
هم چنان که امام صادق علیه السلام در برخی از اوصاف یاران امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف فرمود:
آنان مردانی هستند که دل هایشان مانند پاره‌های آهن است؛ شکی در ایمان به خدا در آن راه نیافته و در طریق ایمان، از سنگ محکم ترند. [۸]
گویا ایشان در عمل به آیۀ: ( (یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِذا لَقیتُمْ فِئَهً فَاثْبُتُوا) ) ؛ [۹] ای کسانی که ایمان آورده اید! چون با گروهی (از سپاه دشمن) رو به رو شدید، ثابت قدم باشید، نمونۀ کاملی هستند. البته چنین ایمان ثابتی، قطعاً به دلیل معرفت بالای آن‌ها به حضرت حق و اعمال صالحی است که به تصریح روایات معصومان علیهم السلام، موجب تثبیت ایمان در قلب آن‌ها شده است.
عبادت و مناجات
بدون شک، عبودیت خدا یک دفعه حاصل نمی شود، بلکه این امر نیازمند تمرین و اظهار خضوع در پیشگاه اوست. فلسفۀ عبادت نیز جز این نیست که انسان با تذکر و تمرین خضوع و خشوع در مقابل پروردگار عالم، یاد بگیرد تا در همۀ عرصه‌های زندگی تسلیم خواستۀ خدا باشد و البته هر قدر که امتحان‌های الهی سخت تر باشد، اهمیت عبادت بیشتر است؛
لذا یکی دیگر از خصوصیات یاران امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، عبادت و راز و نیاز آن‌ها با حضرت معبود است؛ چنان که در وصفشان آمده است:مردانی در میان آن‌ها هستند که شب‌ها نمی خوابند؛ زمزمه آن‌ها در حال عبادت، هم چون زمزمه زنبور عسل است. تمام شب را به عبادت مشغولند و روزها سواره به دشمن حمله می‌کنند. آن‌ها در وقت شب، راهب، و هنگام روز، شیرند. [۱۰]
معرفت به امام
پس از معرفت به خدا، مهم ترین سرمایۀ یاران امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف، همانا معرفت عمیق به اوست که آن چنان، ایشان را مجذوب و مطیع حضرت کرده است. بی شک، کسب چنین معرفتی یک دفعه نبوده است، بلکه آن‌ها در زمان غیبت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف و هم گام با انتظار ظهورش، موفق به تحصیل آن شده اند. این حقیقت در کلام امام سجاد علیه السلام به خوبی روشن است.
ایشان فرمود: “إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَیْبَتِهِ الْقَائِلِینَ بِإِمَامَتِهِ وَ الْمُنْتَظِرِینَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ مِنْ أَهْلِ کُلِّ زَمَانٍ لِأَنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَهِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَیْبَهُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَهِ الْمُشَاهَدَه“ِ؛ [۱۱] مردم زمان غیبت او که معتقد به امامت او و منتظر ظهورش هستند، از مردم هر زمانی برترند،زیرا خداوند عقل، فهم و معرفتی به آن‌ها عطا کرده که غیبت نزد آن‌ها چون مشاهده است.
از همین روست که بر خواندن دعای معرفت در عصر غیبت تأکید شده است:
اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی نَفْسَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی نَفْسَکَ لَمْ أَعْرِفْ نَبِیَّکَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی رَسُولَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی رَسُولَکَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَکَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی حُجَّتَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی حُجَّتَکَ ضَلَلْتُ عَنْ دِینِی؛ [۱۲] خدایا! خودت را به من بشناسان. به درستی که اگر خودت را به من نشناسانی، نمی توانم پیغمبرت را بشناسم. خدایا! پیغمبرت را به من بشناسان. به درستی که اگر پیامبرت را به من نشناسانی، نمی توانم امامت را بشناسم. خدایا! امامت را به من بشناسان. اگر امام را نشناسم، به درستی که گمراه و از ضالین می‌شوم.
در روایتی نیز می‌خوانیم:
اگر شخصی شب‌ها را نماز بخواند و روزها را روزه بگیرد و تمام اموالش را در راه خدا بدهد و هر سال به مکه و حج رود، اما ولیّ خدا را نشناسد و کارهای خود را به رهبری او قرار ندهد، هیچ حقی بر خدا ندارد و اهل ایمان نیست. [۱۳]
ولایت پذیری و اطاعت از امام
اگر بخواهیم از مهم ترین ویژگی‌های عملی که موجب توفیق ما در قرار گرفتن سپاه امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف می‌شود نامی ببریم، به جرئت می‌توان از اطاعت بی چون و چرا و ولایت پذیری از وی نام برد؛
هم چنان که این نکته در توصیف انصار حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف این چنین آمده است:
«فرمان برداری آن‌ها از امام، بیش از فرمان برداری کنیز از آقایش است. » [۱۴]
جابر بن یزید جعفی گوید: از جابر بن عبداللَّه انصاری شنیدم که می‌گفت: وقتی که خدای تعالی بر پیامبرش این آیه را فرو فرستاد که: ( (یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ) ) [۱۵]، گفتم: یا رسول اللَّه! خدا و رسولش را شناخته ایم؛ پس اولو الامری که خداوند، طاعت آن‌ها را مقرون به طاعت خود کرده، چه کسانی هستند؟
فرمود:ای جابر! آن‌ها جانشینان من و ائمه مسلمین پس از من هستند. اولِ ایشان علی بن ابی طالب است و بعد از او حسن، حسین، علی بن الحسین، محمد بن علی که در تورات به باقر معروف است و تو ای جابر! او را می‌بینی و آن گاه که او را دیدار کردی، سلام مرا به او برسان! و پس از او جعفر بن محمد صادق، موسی بن جعفر، علی بن موسی، محمد بن علی، علی بن محمد، حسن بن علی و پس از او هم نام و هم کنیه من حجّه الله در زمینش و بقیه الله در بین عبادش، فرزند حسن بن علی، ائمه مسلمین خواهند بود. او کسی است که خدای تعالی مشرق و مغرب زمین را به دست او بگشاید. او کسی است که از شیعیان و اولیایش غایب شود؛ غیبتی که بر عقیده به امامت او باقی نماند، مگر کسی که خداوند قلبش را به ایمان امتحان کرده است. [۱۶]
هم چنین پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم دربارۀ لزوم اطاعت از قائم آل محمد عجل الله تعالی فرجه الشریف فرمود: الْقَائِمُ مِنْ وُلْدِی اسْمُهُ اسْمِی وَ کُنْیَتُهُ کُنْیَتِی وَ شَمَائِلُهُ شَمَائِلِی وَ سُنَّتُهُ سُنَّتِی یُقِیمُ النَّاسَ عَلَی مِلَّتِی وَ شَرِیعَتِی وَ یَدْعُوهُمْ إِلَی کِتَابِ رَبِّی عَزَّ وَ جَلَّ مَنْ أَطَاعَهُ فَقَدْ أَطَاعَنِی وَ مَنْ عَصَاهُ فَقَدْ عَصَانِی وَ مَنْ أَنْکَرَهُ فِی غَیْبَتِهِ فَقَدْ أَنْکَرَنِی وَ مَنْ کَذَّبَهُ فَقَدْ کَذَّبَنِی وَ مَنْ صَدَّقَهُ فَقَدْ صَدَّقَنِی إِلَی اللَّهِ أَشْکُوالْمُکَذِّبِینَ لِی فِی أَمْرِهِ وَ الْجَاحِدِینَ لِقَوْلِی فِی شَأْنِهِ وَ الْمُضِلِّینَ لِأُمَّتِی عَنْ طَرِیقَتِه؛ [۱۷] قائم از فرزندان من است. نامش نام من و کنیه اش کنیه من است؛ شمایل او شمایل من و روش او روش من است و مردم را بر آیین و دینم بدارد و آن‌ها را به کتاب پروردگارم فراخواند. کسی که او را اطاعت کند، مرا اطاعت کرده و کسی که او را نافرمانی کند، مرا نافرمانی کرده است؛ کسی که او را در دوران غیبتش انکار کند، مرا انکار کرده و کسی که او را تکذیب کند مرا تکذیب کرده است و کسی که او را تصدیق کند، مرا تصدیق کرده است. از کسانی که گفتار مرا درباره او انکار و تکذیب می‌کنند و از کسانی از امتم که مردم را از طریقه او گمراه می‌سازند، به خداوند شکایت می‌برم.
کارگزاران حضرت عجل الله تعالی فرجه الشریف کسانی هستند که این سخنان نورانی را با گوش جان شنیده و سخت به آن پای بند هستند.
جان نثاری برای امام و شهادت طلبی
یکی از ویژگی‌هایی که برای یاران امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف در احادیث شمرده شده آن است که:
آن‌ها برای تبرک، بدن خود را به زین اسبِ امام می‌سایند. آن‌ها در جنگ ها، امام را در میان گرفته و با جان خود از وی دفاع می‌کنند و هر کاری داشته باشد، برایش انجام می‌دهند… آن‌ها ادعای شهادت دارند و تمنا می‌کنند که در راه خداوند کشته شوند. [۱۸]
بدین سان، معلوم می‌شود که ایشان به ترازی رسیده اند که از هیچ چیز، حتی بذل و فدا کردن جان برای مولای معصوم خویش دریغ نمی ورزند و شهادت طلبانه در قیام جهانی امام موعود شرکت می‌کنند.
تقوا و پرهیزگاری
امام صادق علیه السلام به صراحت، تقوا را پیش شرط یاوری امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف معرفی کرده و می‌فرماید: مَنْ سُرَّ أَنْ یَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ فَإِنْ مَاتَ وَ قَامَ الْقَائِمُ بَعْدَهُ کَانَ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ أَدْرَکَهُ فَجِدُّوا وَ انْتَظِرُوا [۱۹] ؛
هر کس که بودن در شمار یاران قائم شادمانش می‌سازد، باید در انتظار باشد و با حال انتظار به پرهیزگاری و خلق نیکو رفتار کند. پس اگر اجلش برسد و امام قائم پس از درگذشت او قیام کند، بهره او هم چون بهره کسی است که آن حضرت را دریافته باشد. پس بکوشید و منتظر باشید!
معلوم می‌شود که هیچ کسی بدون داشتن این ویژگی ممتازی که قرآن کریم مکرراً بر آن تأکید کرده است، شایستگی قرار گرفتن در زمرۀ اصحاب امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را نخواهد داشت.
اخلاق محوری
زندگی بر محور اخلاق اسلامی، یکی دیگر از صفات و خصوصیات ممتاز یاران امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف است؛ چنان که به این مقوله در حدیث سابق، امام صادق علیه السلام با عبارت: «مَنْ سُرَّ أَنْ یَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْیَنْتَظِرْ وَلْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ… » بیان گردید.
این نکته در ضمن تفسیری از ایشان، ذیل آیۀ مهدوی نیز به چشم می‌خورد:
( (یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّهٍ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّهٍ عَلَی الْکافِرِینَ… ) ) ؛ [۲۰] ای کسانی که ایمان آورده اید! هر کس از شما که از دین خود برگردد (به خدا ضرری نمی زند، چون) خداوند در آینده، قومی را خواهد آورد که آنان را دوست دارد و آنان نیز خدا را دوست دارند. آنان نسبت به مؤمنان نرم و فروتن و در برابر کافران سرسخت و قاطعند… ایشان، یاران امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف را از مصداق‌های کامل این آیه دانسته و فرمودند:
آنان، همان کسانی هستند که خداوند درباره آنان فرموده: «خداوند به زودی گروهی را خواهد آورد که آنان را دوست می‌دارد و آنان نیز او را دوست می‌دارند؛ در برابر مؤمنان فروتن و در برابر کافران باعزت، درشت خو و سخت گیرند. [۲۱]
همان گونه که ملاحظه می‌کنید، به فروتنی در برابر مؤمنان و عزت طلبی، که دو خصوصیت مهم اخلاقی اند، در یاران امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف تصریح شده است.
نصرت دین خدا و ترویج احکام الهی
سنت‌های الهیِ فراوانی در هستی جاری است که قرآن کریم به برخی از آن‌ها اشاره کرده است. یکی از آن ها، سنت نصرت در مقابل نصرت است.
قرآن می‌فرماید: ( (إِنْ تَنْصُرُوا اللّهَ یَنْصُرْکُمْ وَ یُثَبِّتْ أَقْدامَکُم) ) ؛ [۲۲] اگر خدا را یاری کنید، یاری تان میکند و گام هایتان را استوار می‌دارد.
یکی از ویژگی‌های انصار حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، دغدغۀ ترویج دین حق و رساندن آن به مردم است. امام سجاد علیه السلام در شمارش اوصاف کسانی که منتظر آقا امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف هستند، فرمود:
إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَیْبَتِهِ الْقَائِلِینَ بِإِمَامَتِهِ وَ الْمُنْتَظِرِینَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ مِنْ أَهْلِ کُلِّ زَمَانٍ… أُولَئِکَ الْمُخْلَصُونَ حَقّاً وَ شِیعَتُنَا صِدْقاً وَ الدُّعَاهُ إِلَی دِینِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ سِرّاً وَ جَهْراً؛ [۲۳] مردم زمان غیبت او، که معتقد به امامت او بوده و منتظر ظهورش هستند، از مردم هر زمانی برترند… آنان به حق، مخلصان و به درستی، شیعیان ما و دعوت کنندگان به دین خدا در پنهان و آشکارند.
صبر و استقامت
در احادیث معصومان علیهم السلام، صبر و پیروزی ملازم با هم هستند. در قرآن نیز بارها بر این اصل تصریح شده است؛ برای نمونه، در جریان نبرد طالوت و جالوت، از زبان یاران طالوت نقل میکند که آن‌ها در هنگامۀ جنگ از خدا مسئلت می‌کردند: ( (رَبَّنا أَفْرِغْ عَلَیْنا صَبْراً وَ ثَبِّتْ أَقْدامَنا) ). [۲۴]
در آیه ای دیگر از قرآن کریم نیز استقامت، مقدمۀ نصرت الهی معرفی شده و آمده است: «فَصَبَرُوا عَلی ما کُذِّبُوا وَ أُوذُوا حَتّی أَتاهُمْ نَصْرُنا» ؛ [۲۵] بر آنچه تکذیب شدند و آزار دیدند، شکیبایی کردند تا یاری ما به آنان رسید.
بر این پایه، پیروزی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف و تشکیل حکومت عدل جهانی، نیازمند صبر و استواری در امور بوده و عنصر صبر در انجام کارها نیز بی تردید، از صفات حتمی کارگزاران حضرت است؛ البته این صبر در باشگاه عصر غیبت کسب شده است؛ هم چنان که امام حسین علیه السلام فرمودند:
مِنَّا اثْنَا عَشَرَ مَهْدِیّاً أَوَّلُهُمْ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ علی وَ آخِرُهُمُ التَّاسِعُ مِنْ وُلْدِی وَ هُوَ الْقَائِمُ بِالْحَقِّ یُحْیِی اللَّهُ بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها وَ یُظْهِرُ بِهِ دِینَ الْحَقِ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ لَهُ غَیْبَهٌ یَرْتَدُّ فِیهَا قَوْمٌ وَ یَثْبُتُ عَلَی الدِّینِ فِیهَا آخَرُونَ فَیُؤْذَوْنَ وَ یُقَالُ لَهُمْ مَتی هذَا الْوَعْدُ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ، اما إِنَّ الصَّابِرِینَ فِی غَیْبَتِهِ عَلَی الْأَذَی وَ التَّکْذِیبِ بِمَنْزِلَهِ الْمُجَاهِدِینَ بِالسَّیْفِ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ؛ [۲۶] از ما (خانواده) دوازده نفر مهدی هستند، که اولیِ ایشان امیرالمؤمنین علیه السلام و آخرین آن‌ها نهمی از فرزندان من است؛ اوست قیام کننده به حق که خداوند به وسیله او زمین را پس از مرگش زنده گرداند و دین حق را به دست او بر تمامی ادیان پیروز کند، اگرچه مشرکان نخواهند. برای او غیبتی است که جمعی در آن مرتدّ شوند و جمعی دیگر، ثابت قدم در دین بمانند و آزار شوند و به ایشان گفته شود: کجاست این وعده اگر راست گو هستید؟! هر آینه، بردباران در غیبت او بر آزار و تکذیب (مردم)، همانند جهادکنندگانِ با شمشیرند در رکاب رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم.
اخلاص و انگیزۀ الهی
یارانی که با حضرت مهدی موعود عجل الله تعالی فرجه الشریف هستند، برای رسیدن به منافع شخصی خود قدم در راه یاری حضرت ننهاده اند، بلکه تنها انگیزۀ ایشان خدا و تقرب به اوست و در این راه، از هیچ گونه حمایتی دریغ نمی ورزند.
ایشان به گواه امام سجاد علیه السلام در زمانۀ غیبت، مشق اخلاص را تمرین کرده اند: إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَیْبَتِهِ الْقَائِلِینَ بِإِمَامَتِهِ وَ الْمُنْتَظِرِینَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ مِنْ أَهْلِ کُلِّ زَمَانٍ… أُولَئِکَ الْمُخْلَصُونَ حَقّاً وَ شِیعَتُنَا صِدْقاً؛ [۲۷] مردم زمان غیبت او که معتقد به امامت او بوده و منتظر ظهورش هستند، از مردم هر زمانی برترند… آنان به حق، مخلصان و به درستی، شیعیان ما می‌باشند.
دوری از غرور
انصار امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف، تربیت یافتگان مکتب قرآن هستند و همواره این سفارش خدای متعال را نصب العین خود می‌دانند که: «وَ ما رَمَیْتَ إِذْ رَمَیْتَ» [۲۸] ؛ و هنگامی که تو تیر انداختی (و به هدف زدی)، تو نبودی (بلکه مؤثر اصلی خدا بود) ؛ بدین جهت، در پیروزی‌های خود هرگز دچار غرور نمی شوند، که از آن‌ها جز این نیز توقع نیست.
روحیۀ جهاد و مبارزه
در فرهنگ قرآن، بارها این سنت الهی گوش زد شده است که یکی از عوامل نزول نصرت الهی، جهاد و مبارزه با ستمگران است. قرآن می‌فرماید:
«قاتِلُوهُمْ یُعَذِّبْهُمُ اللّهُ بِأَیْدیکُمْ وَ یُخْزِهِمْ وَ یَنْصُرْکُمْ عَلَیْهِم» ؛ [۲۹] با آنان بجنگید، تا خدا آنان را به دست شما عذاب و رسوایشان کند و شما را بر ایشان پیروزی بخشد!
و نیز می‌فرماید:
«وَ الَّذینَ جاهَدُوا فینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اللّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنینَ» ؛ [۳۰] و کسانی که در راه ما کوشیده اند، به یقین راه‌های خود را بر آنان می‌نماییم و در حقیقت، خدا با نیکوکاران است.
به سبب این همه تأکیدات است که در مسئلۀ ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف، روحیۀ جهادی یکی از صفات انصار حضرت معرفی شده است؛ برای نمونه، یکی از آیات مهدوی که دربارۀ انصار المهدی است، این آیۀ شریفه است: « یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّهٍ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّهٍ عَلَی الْکافِرِینَ یُجاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ لا یَخافُونَ لَوْمَهَ لائِمٍ» ؛ [۳۱] خداوند… آنان را دوست دارد و آنان نیز خدا را دوست دارند. آنان نسبت به مؤمنان، نرم و فروتن، و در برابر کافران، سرسخت و قاطعند. در راه خدا جهاد می‌کنند و از ملامت هیچ ملامت کننده ای نمی هراسند.
در این آیه، صفاتی برای یاران حضرت شمرده شده که از جملۀ آن‌ها جهاد و مبارزه است؛ از این رو، همۀ کسانی که مشتاق حضور در لشکر امام عجل الله تعالی فرجه الشریف هستند، باید به این صفت مزین شوند.
اصلاح گری در جامعه
کسانی که آرزوی همراهی با مصلح کل و جهانی دارند، باید خود نیز از روحیۀ اصلاح گری در جامعه برخوردار باشند. تجلی عینیِ این روحیه در جامعه، امر به معروف و نهی از منکر است. امر به معروف، نشانۀ عشق انسان به مردم است؛ نشانۀ تعهد و سوز و علاقۀ انسان به سلامتی جامعه است؛ نشانۀ فطرت بیدار است. امر به معروف و نهی از منکر، نوعی انضباط اجتماعی است؛ یعنی محدود کردن تمایلات اشخاص در برابر مصالح جامعه. در واقع، نوعی کنترل افراد لاابالی است. امر به معروف و نهی از منکر، نشانۀ رشد است.
حضرت لوط علیه السلام در برابر گروه گناه کار پرسید: «آیا در میان شما یک نفر رشید هست تا مانع این کار شما شود؟ »
آری! اگر ما از درون، مراقب خود باشیم و مردم از بیرون، مراقب ما باشند و در رأس، نظامی سیاسی و حکومتی مشوق خوبی‌ها و مانع بدی‌ها باشد، بهترین امت خواهیم بود؛ چنان که قرآن می‌فرماید: «کُنْتُم خَیرَ امَّهٍ اخرِجَت لِلنّاسِ تَأمُرُونَ بِالْمَعروفِ و تَنْهَوْن عن الْمُنکَرِ تُؤمِنُونَ بِاللّه»
منتظر حقیقی و مشتاق ظهور که خواستار فراگیری توحید در جهان است، باید بداند که عزت یافتن کلمۀ توحید، به امر به معروف و نهی از منکر است. رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: کلمه «لا الهَ الَّا اللَّه» عذاب الهی را از انسان دور میکند؛ به شرط آن که این کلمه مبارک مورد تحقیر و استخفاف قرار نگیرد.
مردی از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم پرسید: چگونه ممکن است کلمه توحید مورد استخفاف قرار گیرد؟ فرمود: اگر گناهان علنی انجام گیرد و کسی گناه کار را نهی نکند و او را تغییر ندهد، به توحید اهانت شده است.
اگر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: «آمران به معروف، خلیفۀ خدا در زمینند» و اگر حضرت علی علیه السلام بیان کرد: «امر به معروف و نهی از منکر، دو خلق از اخلاق الهی است که هر کس این دو فریضه را یاری کند، خداوند به او عزت می‌دهد».
قطعاً آن‌هایی که در سایۀ ولایت مهدوی، فرمانروایان زمین شده و بدین صورت عزت می‌یابند، باید با امر و نهی، چه در عصر ظهور و چه در زمانۀ غیبت نیز با بهره گیری از این دو ابزار، به اصلاح جامعه بپردازند.
از همین روست که امام زمان در آغاز قیام جهانی خویش و در عهدنامه ای که با کارگزاران خویش می‌بندد، یکی از مفاد عهد نامه را التزام به امر به معروف و نهی از منکر قرار داده و می‌فرماید: «أبایعکم علی أن… تأمرون بالمعروف و تنهون عن المنکر».
استاد ملایی
———————————————————————–
[۱]: انفال، آیه۶۲
[۲]: نعمانی، الغیبه، ص۱۹۸
[۳]: تحریم، آیه ۴
[۴]: شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص۶۵۴
[۵]: مائده، آیه ۵۴
[۶]: انعام، آیه ۸۹
[۷]: اعراف، آیه ۱۹۶
[۸]: محمد باقر مجلسی، بحارالأنوار، ج ۲۵، ص۳۰۸
[۹]: انفال، آیه ۴۵
[۱۰]: محمد باقر مجلسی، بحارالأنوار، ج ۲۵، ص۳۰۸
[۱۱]: شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ص۳۲۰
[۱۲]: شیخ کلینی، کافی، ج۱، ص۳۳۷
[۱۳]: ملامحسن فیض کاشانی، تفسیر صافی، ج۲، ص۱۸
[۱۴]: محمد باقر مجلسی، بحارالأنوار، ج ۲۵، ص۳۰۸
[۱۵]: نساء، آیه ۵۹
[۱۶]: شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ص۲۵۳
[۱۷]: شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص۴۱۱
[۱۸]: محمد باقر مجلسی، بحارالأنوار، ج ۲۵، ص۳۰۸
[۱۹]: نعمانی، الغیبه، ص۲۰۰
[۲۰]: مائده، آیه ۵۴.
[۲۱]: نعمانی، الغیبه، ص۳۱۶.
[۲۲]: محمد، آیه ۷.
[۲۳]: شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ص۳۲۰
[۲۴]: بقره، آیه۲۵۰
[۲۵]: انعام، آیه ۳۴
[۲۶]: علی بن محمد خزاز، کفایه الاثر، ص۲۳۲
[۲۷]: شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ص۳۲۰
[۲۸]: انفال، آیه ۱۷
[۲۹]: توبه، آیه ۱۴
[۳۰]: عنکبوت، آیه ۶۹
[۳۱]: مائده، آیه ۵
