در آغاز می بایست معنای نصرت را بیان کنیم :
اللّهُمَّ اجْعَلْنِی مِنْ أَنْصَارِهِ وَأعوانه...خداوندا مرا از یاران او (قرار ده). نصرت در لغت به معناى یارى کردن در مقابل دشمن است. و به کسى که انسان را در مقابل دشمنان یارى نماید ناصر مى گویند.
امّا اگر بدون در نظر گرفتن دشمن و به طور کلّى شخص دیگرى را یارى کند – خواه در جنگ یا غیر جنگ – به چنین کسى عَوْن مى گویند که جمع آن اعوان است. پس عنوان عون، نسبت به ناصر عنوان عامّى است.
امام حسین علیه السلام با جمله: «هل من ناصر ینصرنا؛ آیا کسى هست که ما را (در مقابل دشمن) یارى دهد؟ » به طور عموم ناصر مى طلبد.
عدّه اى را نیز به طور خاص به یارى خویش فرا خواند که چند تن از آنان به یارى آن حضرت شتافتند و به فیض شهادت نایل شدند و برخى – همچون عبیداللَّه بن حرّ جعفى – خود را از سعادت محروم ساختند و امام را همراهى نکردند.
عبیداللَّه بن حرّ جعفى‌ها زیادند. امام حسین علیه السلام الآن هم استغاثه اش بلند است. ما هم باید در راه او فداکارى کنیم.
دشمنان امام زمان «عجّل اللَّه فرجه» دشمنان امام حسین، دشمنان پیغمبر و نیز دشمنان اسلام و دشمنان قرآن هم هستند.
در مقابل این‌ها از هرکارى که ممکن باشد و وظیفه باشد نباید کوتاهى نمود. و باید امام حسین علیه السلام و امام زمان «عجّل اللَّه فرجه» را یارى نماییم.
شخص مؤمن و مسلمان باید آرزوى قلبى او این باشد که در شمار انصار و یاران امام زمان «عجّل اللَّه فرجه» باشد و در این راه تلاش و کوشش نماید.
البته در هر زمان به مقتضاى آن زمان و شرایط نصرت و یارى فرق مى کند.
قبل از این که بدانیم که چگونه باید امام زمان «عجّل اللَّه فرجه» را یارى کنیم و وظیفه ما نسبت به آن حضرت چیست و نحوه یارى آن حضرت چگونه است لازم است به دو نکته اشاره شود.
نکته اوّل: فرق انصار با اصحاب و فرق بین انصار و اصحاب چیست؟
اصحاب جمع صاحب است. صاحب کسى است که با دیگرى معاشرت داشته و همراه و هم نشین او باشد. بدون معاشرت و هم صحبت شدن، صاحب و صحابى معنى ندارد.
در خصوص صحابه پیامبرصلى الله علیه وآله که صحابى به چه کسى گفته مى شود؟
تعابیر مختلفى است.تعریف مشهور این است: صحابى کسى است که پیامبرصلى الله علیه وآله وسلم را در حال مسلمانى ملاقات کرده و با حال مسلمانى از دنیا رفته و در این بین ارتدادى براى او حاصل نشده باشد. بنابراین اگر کسى که در حال کفر، پیامبرصلى الله علیه وآله را ملاقات نموده باشد و یا این که پس از اسلام آوردن مرتد گشته و یا این که کسى مسلمان شده ولى پیامبرصلى الله علیه وآله وسلم را مشاهده نکرده و با آن حضرت مصاحبت نداشته – مانند اویس قرنى که مسلمان بود و در زمان حضرت رسول بود و پیامبرصلى الله علیه وآله شأن و مقام او را ستودند، ولى پیامبر را ندید – این افراد جزء صحابه پیامبر به شمار نمى آیند.
امّا اصحاب ائمه علیهم السلام کسانى هستند که با ائمه مدّتى همراه بوده اند و از ایشان احکام و معارف اخذ نموده اند. خواه مدت دیدار کوتاه باشد یا طولانى…. به چنین افرادى صحابى گفته مى شود خواه امام را یارى کند یا امام را یارى ننماید. لذا عده اى جزء اصحاب امام حسین علیه السلام بوده اند ولى جزء انصار نبوده اند. چون در کربلا به کمک امام علیه السلام نیامدند. حال به هر دلیل که نیامده باشد. ممکن است قبل از کربلا هم از دنیا رفته باشد و یا به دلیل دیگر به کربلا نیامد؛ مانند سلیمان بن صُرَد که از اصحاب پیامبرصلى الله علیه وآله بود و جزء کسانى بود که به امام علیه السلام نامه نوشت ولى هنگامى که حضرت آمد در رفتن به کربلا کوتاهى کرد و بعد پشیمان شد و قیام توابین را سرپرستى نمود.
پس عده اى از اصحاب امام بوده اند ولى جزء انصار نبودند. البته نسبت به امام زمان «عجّل اللَّه فرجه» مسأله فرق مى کند. یعنى اصحاب امام زمان «عجّل اللَّه فرجه» کسانى هستند که یارى کننده حضرت هم هستند و در احادیث، تعداد اصحاب خاص آن حضرت سیصد و سیزده نفر یاد شده و خصوصیّات آنان بیان گردیده است.
بنابراین اصحاب امام زمان «عجّل اللَّه فرجه» نسبت به اصحاب سایر امامان این تفاوت را دارند. لذا در زیارت نامه امام حسین علیه السلام عنوان اصحاب را نمى بینیم. مى گوییم: «السلام علیکم یا انصار دین اللَّه، السلام علیکم یا انصار رسول اللَّه، السلام علیکم یا انصار امیرالمؤمنین، السلام علیکم یا انصار… ».
نکته دوم: انصار امام زمان «عجّل اللَّه تعالى فرجه»
انصار امام زمان «عجّل اللَّه تعالى فرجه» ما در طبقه بندى انصار امام زمان «عجّل اللَّه فرجه» در چه طبقه اى هستیم؟
در قسمت بعدی به پاسخ این پرسش خواهیم پرداخت…
سیدمهدی حائری واصلی
