شرایط ظهور از دیدگاه قرآن کریم
آیاتی در قرآن بر حتمیت وجود زمینه‌ها و شایستگی‌های انسانی برای نزول و ظهور و فراگیری برکات و رحمت‌های پروردگار وجود دارد؛ آن جا که می‌فرماید:
“وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُری آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ وَ لکِنْ کَذَّبُوا فَأَخَذْناهُمْ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ” (اعراف، آیه ۱۹۶)؛ و اگر مردم شهرها و آبادی‌ها ایمان آورده و تقوا پیشه کرده بودند، قطعاً (درهای) برکات آسمان و زمین را بر آنان می‌گشودیم، ولی آنان (آیات ما را) تکذیب کردند؛ پس ما هم به خاطر عمل کردشان آنان را (با قهر خود) گرفتیم.
از مصادیق بارز این آیه، دوران ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف است که به گفتۀ روایات، در آن زمان برکات از آسمان و زمین سرازیر می‌شود.
از امام صادق علیه السلام روایت شده است: “چون حضرت قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف قیام کند، به عدالت حکم فرماید و در دوران او برکت‌های خود را بیرون آورد و هر حقی به اهلش رسد.”
امام حسن علیه السلام نیز فرمودند:
در دولت او،درندگان آزادانه زندگی می‌کنند،زمین چنان که باید گیاهان خود را بیرون می‌دهد، آسمان برکات خود را فرو می‌فرستد و گنج‌ها (و معادن) زمین برای او آشکار می‌شود.
نکاتی در این آیه وجود دارد که بر تلاش ما در جلب رحمت پروردگار تأکید میکند:
ایمان به تنهایی کافی نیست، بلکه تقوا لازم است: «آمَنُوا وَ اتَّقَوْا».
بستن و گشایش،در اختیار خداست (لَفَتَحْنا)، اما بازتابی از عمل کرد ماست.
عامل محرومیت‌ها و مشکلات، عمل کرد خود ماست: «بِما کانُوا یَکْسِبُونَ».
بر این اساس، برای این که اسلام دنیا را بگیرد و نعمت‌های الهی بر بشریت ببارد، باید شرایط آن مهیا شود.
قرآن و جایگاه تلاش در رسیدن به آرزوها
–آرزوهای هر انسان، انگیزۀ زندگی اوست و هر کسی به شوق رسیدن به آرزوهایش به سر می‌برد و راه‌هایی را برای دست یابی به آن جست وجو میکند.
–در منطق قرآن کریم، تلاش و کوشش، سهم زیادی در به دست آوردن آرزوها و منافع دارد، به طوری که در این کتاب زندگی آمده است: “وَ أَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلَّا ما سَعی أَنَّ سَعْیَهُ سَوْفَ یُری” ؛ [۱] و این که برای انسان جز آنچه تلاش کرده، (بهره دیگری) نیست و این که تلاش و سعی او را به زودی به وی بکنند.
-این آیات به روشنی بیان میکند که:
اولاً: هستی، میدان تلاش و کار و نتیجه گیری است:“وَ أَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاَّ ما سَعی”.
–ثانیاً؛ ما مکلف به انجام وظیفه ایم، نه حصول نتیجه. سعی و تلاش، وظیفۀ ماست: «إِلَّا ما سَعی».
–ثالثاً؛ ایمان به بقای عمل و نظام عادلانۀ کیفر و پاداش، انسان را در برابر رفتار خود، هم دل گرم و تشویق و هم محتاط و مسئول میکند: «وَ أَنَّ سَعْیَهُ سَوْفَ یُری».
–رابعاً؛ هیچ عملی در هستی محو نمی شود: «سَعْیَهُ سَوْفَ یُری».
–خامساً؛ نیکوکاران در دریافت پاداش کار خود، عجله نکنند: «سَوْفَ یُری».
–یکی از آرزوهای بلند و مقدس همۀ ما شیعیان، ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف است، اما شاید کسانی بگویند: ما در زمینه سازی برای ظهور ایشان، با بسیاری از امور آشنایی نداریم! قرآن کریم دست کشیدن از تلاش را با این بهانه قبول ندارد و برای دفع چنین تفکر غلطی، کوشش در راه خدا را زمینۀ دریافت لطف ویژۀ خدا و نشان دادن راه‌هایی می‌داند که تاکنون برای ما مخفی بوده و به آن آگاهی نداشتیم؛ چنان که می‌فرماید: “وَ الَّذِینَ جاهَدُوا فِینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا”[۲] ؛ و کسانی که در راه ما (تلاش و) جهاد کردند، راه‌های (قرب به) خود را به آنان نشان خواهیم داد.
–حاصل آن که، با شعار و آرزو نمی توان به چیزی دست یافت و این کار، عمل و سخت کوشی است که شیرینی موفقیت را به کام انسان می‌نشاند.
–بنابراین، اگر کسانی واقعاً می‌خواهند که دوران ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف و حکومت عادلانۀ او را درک و از برکات آن استفاده کنند، خودشان نیز باید برای تحقق چنین حکومتی به اندازۀ توانایی که دارد تلاش کنند.
[۱]: نجم، آیات ۳۹-۴۰
[۲]: عنکبوت، آیه ۶۹
