معرفت به نورانیت امام عصر (عجل الله فرجه)
عارفان حقیقی
معرفت به نورانیت امام نزد خداوند متعال بسیار ارزش و منزلت دارد؛ یعنی فقط از طریق معتقد شدن به نورانیت ایشان است که می‌توان در آخرت در جوار پیامبران (ع) سکنا گزید. از این رو است که نخستین عارفان و گدایان به در خانه محمد و آل محمد (ص)، پیامبران اولوالعزم (ع) هستند.
از طرفی معرفت به نورانیت و پاداش آن، چنان شگفت انگیز است که حضرت امام رضا (ع) در روایتی فرمودند:
عارفان به آنان (ائمه اطهارعلیهم السلام) از هر فرشته مقرب و هر پیامبر مرسل بهتر هستند. سوگند به خدا! آنان در درجات پیامبران (ع) شرکت می‌جویند».
شرط تکمیل ایمان
خوشا به حال دل دادگان و عارفان به محمد و آل محمد (ع) که در رأس آنان انبیاء اولوالعزم (ع) هستند.
در روایتی آمده است: وقتی حضرت موسی (ع) در آن شب در کوه طور به شرف صحبت با خدای تعالی نائل گشت، ملاحظه نمود تمام سنگ‌ها در آن جا به ذکر پیامبر خاتم (ص) و جانشینانش (ع) مشغول اند.
این اتفاق را به حق تعالی عرضه داشت. از جانب حق تعالی خطاب شد که ای پسر عمران، ایشان زبان حکمت و معدن سر من هستند و دنیا و آخرت را به خاطر اینان آفریدم.
موسی عرض کرد که بارالها مرا از امت او قرار بده. خطاب شد:
«إذا عرفت محمد و أوصیائه (علیهم السلام)، و عرفت فضلهم و امنت بهم فأنت من امته»
«هرگاه محمد و اوصیای او (علیهم السلام) را شناختی و به فضلشان معرفت پیداکردی و به آنان ایمان آوردی تو از امت او خواهی بود».
آن چیزی که مؤمن را در پیشگاه حق تعالی مقرب می‌سازد، در نصایای حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) آمده است که فرموده اند:
«فهذا معرفتی بالنورانیه فتمسک بها».
«پس این، معرفت من به نورانیت است، پس بدان چنگ بزن».
معرفت به نورانیت یعنی اینکه اعتقاد پیدا کنیم:
«من عرفهم عرف الله».
«کسی که آنها را شناخت، خدا را شناخته است».
آری اهل بیت (ع) راههای شناخت خدا هستند؛ چنانکه عرض می‌کنیم:
«السلام علی محال معرفه الله».
سلام بر محل‌های معرفت خدا».
مؤمن با این نوع شناخت بنابر آیه شریفه «و ما خلقت الجن و الإنس إلا لیعبدون». . در می‌یابد«لیعبدون» کامل نمی گردد، مگر به «لیعرفون»، بدین سبب به عالی ترین مرتبه فضل و درجه ایمان خواهد رسید که حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) فرمودند:
«فإذا عرفنی بهاکان مستصبرا بالغا کاملا قد خاض بحرا من العلم وارتقی درجه من الفضل».
«هنگامی که مرا به نورانیت شناختی، جزو شیعیان اهل بصیرت خواهی بود و به هدف رسیده ای و کامل خواهی شد که در دریایی از علم و دانش غوطه ور شده ای و به درجه ای از فضل و برتری رسیده ای».
چنین اعتقادی، مؤمن اهل بصیرت را به مرتبه اعلای فضل و برتری خواهد رسانید که فرموده اند:
«فإن لدین الله أرکان لا ینفع من جهلهاشدۀاجتهاده فی طلب ظاهر عبادته و لا یضر- من عرفها فدان بها حسن اقتصاده ولا سبیل لأحد إلی ذلک إلا بعون من الله عزوجل».
«خداوند در دین ارکانی دارد که اگر کسی نسبت به این رکن‌ها (ائمه اطهارعلیهم السلام) معرفت نداشته باشد عبادت زیاد او برای وی سودی نخواهد داشت و اگر کسی شناخت (صحیح) داشته باشد، میانه روی او در عبادتها به او ضرری نمی زند و کفایت بندگی را خواهد نمود و هیچ کس جز یاری و کمک خدای عزوجل، به آن معرفت صحیح راه نمی یابد».
بنابر آنچه بیان شد، معرفه الله را که همان معرفه الامام است، از واجبات و ضروریات؛ بلکه اساس دین و هدف غائی خلقت معرفی کرده اند.
حضرت امیرالمؤمنین، علی (ع)، درباره کسب چنین معرفتی، می‌فرمایند:
«فإذا عرفنی بها کان مستبصرا بالغا کاملا قد خاض بحرا من العلم».
«کسی که به نورانیت ما معرفت پیدا کرد، در دریایی از علم غوطه ور شده و همیشه در حال غواصی و بهره مندی است».
در روایت آمده است که طالب علم هر چه از علوم یاد بگیرد باز احساس گرسنگی میکند و آن علم، علمی است که مؤمن را در دنیا به راحتی و آسایش رسانیده و او را به مقام دوستی محمد و آل محمد (ع) برساند.
حضرت امام جواد (ع) فرمودند:
«به خدا سوگند، به حقیقت معرفت و شناخت ما نمی رسد، مگر کسی که خداوند بر او منت گذارد و او را به عنوان دوست ما بپسندد و برگزیند.
چون مؤمن، به توفیق الهی، به معرفت به نورانیت ائمه اطهار (ع) موفق گردید از برکات این معرفت نیز برخوردار شده، به درجه ای می‌رسد که پیامبر گرامی اسلام (ص) می‌فرمایند:
«خدای متعال می‌فرماید: کسی که آنها (اهل بیت علیهم السلام) را و حقی را که دارند بشناسد، هنگامی که چیزی را نمی داند او را آگاه می‌کنم… و قبل از آن که درخواست کند به او می‌بخشم و پیش از آن که مرا بخواند او را اجابت می‌کنم ».
مقام و مرتبه اسماء الله معرفت حقیقی خدای تعالی فقط با شناخت مظاهر نورانی حق، یعنی اهل بیت (علیه السلام) میسر است. یکی از مراحل معرفت به این مظاهر الهی، آگاهی به مقام و مرتبه اسماءاللهی ایشان است.
«السلام علی من أسماؤهم وسیله السائلین و هیاکلهم أمان المخلوقین».
«سلام بر آنان که اسامی مبارکشان وسیله نیازمندان است و پیکر پاکشان برای مخلوقات، موجب امان».
طبق روایات متعددی ثابت می‌گردد که فعلیت اسماء الله توسط حقیقت انوار مقدسه معصومین (علیهم السلام) به منصه ظهور می‌رسد.
حضرت امام صادق (علیه السلام) درباره آیه شریفه «و لله الأسماء الحسنی فادعوه بها» می‌فرمایند:
«نحن و الله الأسماء الحسنی الذی لا یقبل من أحد إلا بمعرفتنا قال فادعوه بها»
«به خدا سوگند ما آن اسماء حسنی هستیم که خدا از بندگانش عملی را قبول نمی کند، مگر به شناخت ما. گفت پس او را به آن (اسماء حسنی) بخوانید».
امیرالمومنین (علیه السلام) می‌فرمایند:« أنا الأسماء الحسنی التی أمر أن یدعی بها»
منم اسمای برتری که خداوند مر کرد به آنها خوانده شود»
«أنا إسم الله العلی»
«من اسم بلندمرتبه خدایم»
در زیارت حضرت امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) می‌خوانیم:
« السلام علی اسم الله الرضی و وجهه المضیء»«سلام بر اسم نیکو و پسندیده خدا و روی درخشان و تابنده اش».
اما از مطالب بسیار شگفت و حیرت انگیز آنکه در مورد لفظ اله، رب در بعضی از آیات قرآن طبق روایات به امام معصوم تأویل میشود و این همان مرتبه عظیم خلیفه اللهی است که گفته میشود لافرق بینک و بینها…… همانند:
در ذیل آیه شریفه «و الذین آمنوا وتطمن قلوبهم بذکر الله »، «کسانی که ایمان آوردند وقلبشان به ذکر خدا آرام گیرد» امام (علیه السلام) می‌فرمایند:
«مراد از “ألذین آمنوا“، شیعیان و مراد از “ذکر الله“، امیرالمومنین و ائمه اطهار (علیهم السلام) هستند».
امام (علیه السلام) در تفسیر آیه شریفه «و من یعرض عن ذکر ربه». می‌فرمایند: «مراد از “ذکر ربه ” ولایت علی بن ابیطالب است».
امام صادق (علیه السلام) در ذیل آیه«أإله مع الله بل أکثرهم لا یعلمون».« آیا با وجود الله خدای دیگری هست؟ چه اندک پند می‌گیرید. »؛ فرمودند:
«أی إمام هدی مع إمام ضلال فی قرڼ واحد»
«یعنی امام هدایت به همراه امام ضلالت در قرن واحد».
از ابوبصیر منقول است که امام ص ادق لما درباره آیه «ولا تتخذواإلهین اثنین إنما هو إله واحد). سوره مبارکه نحل آیه ۵۱.، « خدا گفت: دو خدا را مپرستید و جز این نیست که اوست خدای یکتا»؛ فرمودند: «یعنی بذلک و لا تتخدوا إمامین إنما هو إمام واحد»
«منظور اینست که دو امام برای خود نگیرید که همانا امام یکی است».
حضرت صادق (علیه السلام) در مورد آیه شریفه «قل إنما أنا بشر مثلکم یوحی إلی أئما إلهکم إله واحد فمن کان یرجوا لقاء ربه فلیعمل عملا صالحا ولا یشرک بعباده ربه أحدا»« بگو: من انسانی هستم همانند شما. به من وحی میشود.
هر آینه خدای شما خدایی است یکتا.
هر کس دیدار پروردگار خویش را امید میبندد، باید کرداری شایسته داشته باشد و در پرستش پروردگارش هیچ کس را شریک نسازد» فرمودند:
«التسلیم لعلی لا یشرک معه فی الخلافه من لیس ذلک له و لا هو من أهله».
«تسلیم علی هم بودن. این که کسی را که خلافت از آن اوست، و نه او از اهل خلافت است، در مساله خلافت شریک او قرار ندهد».
امام باقر (علیه السلام) در ذیل آیه شریفه «وَیَوْمَ الْقِیَامَهِ تَرَی الَّذِینَ کَذَبُوا عَلَی اللَّهِ وُجُوهُهُمْ مُسْوَدَّهٌ أَلَیْسَ فِی جَهَنَّمَ مَثْوًی لِلْمُتَکَبِّرِینَ » « در روز قیامت کسانی را که به خدا دروغ بسته اند میبینی که رویشان سیاه شده است. آیا متکبران را در جهنم جایگاهی نیست؟ » فرمودند:
«من زعم أنه إمام و لیس بإمام قلت و إن کان علویا فاطمیا قال و إن کان علویه فاطمیه» «ناظر به کسی است که خود را امام بداند با اینکه واقعا امام نیست، عرض کردم اگر چه علوی و فاطمی باشد؟ فرمود هر چند علوی و فاطمی باشد».
✍️محمد تقی تقی پور
