پیامبر اکرم (صلوات الله علیه) می فرمایند:
«آنگاه که خداوند اراده کرد موجودات را بیافریند، نور من را شکافت و از نور من عرش را خلق کرد.
پس عرش الهی از نور من است و نور من از نور خدا و نور من برتر از عرش است.
سپس نور برادرم علی را شکافت و از آن نور، فرشتگان را خلق کرد و فرشتگان از نور علی هستند و نور علی از نور خدا است و علی برتر از فرشتگان است.
سپس نور دخترم فاطمه را شکافت و از نور او آسمانها و زمین را آفرید. پس آسمانها و زمین از نور دخترم فاطمه هستند و نور دخترم فاطمه از نور خداست و دخترم فاطمه برتر از آسمانها و زمین است.
سپس نور فرزندم حسن را شکافت. پس از آن خورشید و ماه را خلق کرد. پس خورشید و ماه از نور فرزندم حسن هستند و نور او از نور خداست و حسن برتر از خورشید و ماه است.
سپس نور فرزندم حسین را شکافت، پس از آن بهشت و حورالعین را خلق کرد. پس بهشت و حورالعین از نور فرزندم حسین هستند و نور او از نور خداست و حسین برتر از بهشت و حور العین است». [۱]
با این قاعده، هیچ مخلوقی از ذات خداوند صادر نشده؛ بلکه مخلوقات نتیجه فعل الهی که همان اراده اوست، خلق شده اند.
«أول ما خلق الله نوری، ثم فتق منه نور علی علیه السلام، فلم نزل نتردد فی النور حتی وصلنا حجاب العظمه فی ثمانین ألف سنه، ثم خلق الخلایق من نورنا»
«نخستین آفریده ای که خدای متعال آفرید، نور من بود. سپس از نور من، نور علی را جدا ساخت.
ما همواره در میان انوار در رفت و آمد بودیم تا این که پس از هشتاد هزار سال به حجاب عظمت الهی رسیدیم. آنگاه خدای متعال موجودات دیگر را از نور ما آفرید».
حتی خلقت انبیاء نیز از این امر مستثنی نبود و به برکت این انوار مقدس پا به عرصه وجود گذاشتند.
در این مورد از امام علی (علیه السلام) سوال شد که اولین چیزی که خدای متعال آفرید چه بود. ایشان فرمودند:
«نور نبیک یا جابر… ثم نظر إلیه بعین الهیبه فرشح ذلک النور و قطرت منه مائه ألف و أربعه وعشرون ألف قطرۃ فخلق الله من کل قطره روح نبی و رسول تم تنفست أرواح الأنبیاء فخلق الله من أنفاسها أرواح الأولیاء و الشهداء والصالحین». [۲]
«نور پیامبرت ای جابر… سپس با دیده هیبت بر او نگریست آن نور بصورت قطرات درآمد یک صد و بیست و چهار هزار قطره شد که از هر قطرهای روح پیامبر و رسولی را آفرید سپس ارواح انبیا تنفسی کردند و از تنفس آنها ارواح اولیا و شهداء و صالحین را آفرید».
———-
[۱]: ۶۹- بحارالأنوار، ج ۲۵، ص۱۶
[۲]: ۷۰- بحارالأنوار، ج ۲۵، ص۲۱
حضرت امام صادق (علیه السلام) می‌فرمایند: «خدای متعال دو هزار سال پیش از آفریدن، فقط ارواح را آفرید و ارواح چهارده وجود مقدس را والاترین و شریف ترین آن ارواح قرار داد».
«فعرضها علی السماوات و الأرض و الجبال فغشیها نور»
«آن گاه آنان را به آسمانها و زمین و کوه‌ها عرضه داشت و نور این ارواح، همه آنها را فراگرفت».
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
« نحن عهد الله و ذمته ونحن ود الله وحجته کناأنوار صفوف حول العرش نسبح فیسبح أهل السماءبتسبیحنا إلی أن هبطنا إلی الأرض فسبحناأهل الأرض بتسبیحنا و إنا لنحن الصافون وإنا لنحن المسبحون».
«ما پیمان خداییم و ودیعه‌های خدا و حجت اوییم. ما صفوف نورانی در اطراف عرش بودیم و خدا را تسبیح می‌کردیم و اهل آسمان از تسبیح ما تسبیح می‌گفتند تا اینکه به سوی زمین آمدیم تسبیح گفتیم و اهل زمین نیز با تسبیح ما تسبیح می‌گفتند. منظور آیه صافون و مسبحون ما هستیم».
امام حسن مجتبی علیه السلام نیز فرمودند: «نحن الأولون و الآخرون، ونحن الآمرون، ونحن النور، ننور الروحانیین، ننور بنور الله، و نروح بروحه، فینا مسکنه، و إلینا معدنه، الآخر منا» «اول هستیم که آفرینش با ما آغاز شده و آخر هستیم که هستی با ما پایان می‌پذیرد و فرمان روایانی هستیم که همه موجودات تکوین، امر ما را اطاعت می‌کنند. نوری هستیم که موجودات روحانی، مثل فرشتگان را، روشنی می‌بخشیم و به نور خداوند آنها را منور و به بشارت الهی آنها را مسرور می‌گردانیم. جایگاه نور خداوندی در ما و معدن آن به سوی ما است. اول ما مانند آخر ما و آخر ما همانند اول ماست».
با این اوصاف، این نور، آیت خداست و دیدار این نور مقدس، دیدار خدا. زیارت قبور شان، زیارت حق تعالی است.
پس هرکسی اسم و صفت نور خدا را شناخت، همانا خدا را شناخته است.
امام عسکری (علیه السلام) فرمودند:
«من عرفهم فقد عرف الله»
«هر کس آنان (محمد و آل محمد علیهم السلام) را شناخت، در واقع خدا را شناخته است»
چنان که شما هر کسی را به اسم، صفت و افعال او خواهید شناخت و هرکه اسم یا صفت شخصی را نشناسد، شناختی از وی نخواهد داشت.
در پیدایش این نور با عظمت باید گفت که آن نور، ظهوری است که پیش از ظهور هستی تحقق یافته است.
نورالانوار و فیض مطلق و کلمات اعظم الهی است. هیچ شائبه ای در آن نیست؛ چرا که وجود جمیع ظلمتها، به خاطر اتصال به غیر خداوند است و چون اینان اتصال به حق تعالی دارند؛ پس حقیقت نور الهی هستند. مثل ایشان با حق تعالی مثال خورشید و اشعه آن است. فرموده اند: «ما همواره به نور خدا متصلیم».
در بیان دیگری که دنیایی از حقایق در آن نهفته است آمده: «یفصل نورنا من نور ربنا کشعاع الشمس من الشمس»
«نور ما از نور پروردگار سرچشمه میگیرد؛ چنان که پرتو خورشید از خورشید سر چشمه میگیرد».
این نور منسوب به خدا در عرصه بشری تجلی پیدا نکرد؛ مگر در چهارده نفر که توانستند محل تجلی انوار و اسرار الهی گردند و چون بنده کامل و بدون نقص بودند، خداوند لباس مدیریت و پرورش نظام هستی را به عهده ایشان گذاشت. در ذیل آیه «اشرقت الارض بنور ربها» به فرموده اند: «رب الأرض إمام الأرض»پرورنده زمین، همان امام زمین است».
واژه “رب” به معنای پرورش دهنده است و امام (علیه السلام) از همه جهات پرورش دهنده زمینیان است که به او، زمین آرام خواهد گرفت.
حضرت امیرالمومنین، علی (علیه السلام)، در حدیثی خود را ” رب الأرض الذی تسکن ” می‌نامند.
بر اساس روایات، خداوند متعال ائمه معصومین را نه فقط مربی بر زمین؛ بلکه مربی بر کل ملک و ملکوت قرار داد.
«الإمام… فهو ولیه فی سماواته»
«امام… ولی خداوند در آسمانش است».
کار مربی آن است که مخلوقات را به کمال رسانده، دست ضعیفان را گرفته و آنها را از گمراهی به هدایت برساند.
پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه وآله) در خطبه غدیر راجع به هدایت، فرمودند: «و لا ور إلا عنده » هیچ نوری (هدایتی) نیست مگر در نزد او (حضرت مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف) »
این فیض نورانی آنچنان است که اگر بر هردل مرده ای بتابد آنرا رفعت می‌دهد تا جائیکه اگر ذره باشد به برکت این تابش به آسمان رفته و کار افتاب کند.
