۲۲.ویژگی شیعیان حضرت علی(ع)
عصر کنونی، عصر ارتباطات و اطلاعات و سخنرانی و کنفرانس و پایان نامه و بیان مطالب در قالب های گوناگون می باشد. گاهی اینقدر گرفتار نوشتار و گفتار می شویم که از رفتار و عمل باز می مانیم. و چه بسا اعمال مان خلاف گفتارمان باشد.
ولی مهم ترین ویژگی منتظران مهدی، اینست که رفتارشان، گفتارشان را تایید میکند.
در روایتی تکان دهنده از امام کاظم نقل شده که می فرمایند: «اگر شیعیانم را زیر و رو کنم، جز ادعا، چیز دیگری ندارند! و اگر آنان را آزمایش کنم سر از ارتداد (کُفر) در آورند! اگر ایشان را تصفیه نمایم از هزار نفر جز یک نفر خالص و بی غش نباشد! و اگر غربالشان کنم؛ با من جز خواص و نزدیکانم نمانند! فراوانند افرادی که بر پشتی ها تکیه می زنند و می گویند: “ما شیعه علی هستیم” شیعه علی کسی ست که کردار و رفتارش [بر شیعه بودن] گواهی بدهد»
کافی؛ ج۸ ص۲۲۸
۲۳.توجه به امور مسلمین
یکی از ویژگی های سبک زندگی مهدوی، دغدغه مندی و توجه نسبت به امور مسلمانان جهان است. یاوران مهدی، نگاهی جهانی دارند و برای یاری سایر مسلمین، هر کمکی که بتوانند انجام دهند، دریغ نمی کنند.
رسول خدا می بفرمایند: «هر کس صبح کند و به امور مسلمین توجهی نداشته باشد، مسلمان نیست. و هر کس بشنود مردی فریاد می زند: ای مسلمین،(کمکم کنید) و پاسخش ندهد، مسلمان نیست.» (کافی، ج۲، ص۱۶۴)
برای مهدی یاوران، مرز جغرافیایی خیلی اهمیت ندارد و آنچه که مهم هست یاری رساندن به برادر مسلمان هست. میخواهد فلسطینی باشد یا بحرینی یا یمنی یا سوری و عراقی…
۲۴.اردوی جهادی
جمله ای از امام خمینی معروف است که می فرمایند: «گمان نمی‌کنم عبادتی بالاتر از خدمت به محرومین وجود داشته باشد.» (صحیفه امام، ج۲۰، ص۳۴۲) انسان منتظر خوب میداند که عبادت، به نماز و روزه نیست بلکه علاوه بر واجبات چه بسا عبادات بسیاری هست که خشنودی خدا و رسولش را در بر دارد و بسیاری از انسان ها از آن غافلند.
یکی از این عبادات، شاد کردن مؤمن است. و در میان مؤمنان، کسانی که به این شادی نیازمندتر می باشند، محرومین هستند. اردوهای جهادی که به برکت انقلاب اسلامی راه اندازی شد، لبیکی است به بیانات معصومین در عمل به توصیه های ایشان.
رسول مهربانی ها می فرماید: هر کسی مومنی را شاد کند، مرا شاد کرده و هر کس مرا شاد کند، خدا را شاد کرده است. (کافی، ج۲، ص۱۸۸)
۲۵.مانند یاران علی باشیم
یکی از وظایف منتظران، این است که در بین مردم جامعه اسلامی الگو باشند و سبب جلب محبت آنان، نسبت به اهل بیت شوند. منتظران بنا بر توصیه اهل بیت وظایفی هم نسبت به برادران اهل سنت که بخشی از جامعه اسلامی را تشکیل میدهند، نیز دارند.
امام صادق در توصیه ای مهم به شیعیان می فرمایند: «ای گروه شیعه، شما به ما منسوبید. پس برای ما زینت باشید و مایه ننگ نباشید. چه مانعی هست که در میان مردم (اهل سنت) همانند یاران علی باشید. اگر مردی از یاران علی اکنون زنده بود، در قبیله خود پیشوا، موذن و امانت دار آنان بود. از بیماران شان عیادت کنید و در تشییع جنازه هایشان حاضر شوید. در مساجد شان نماز بخوانید. و آنان در کار خیر از شما پیشی نگیرند. به خدا سوگند شما از آنان به کار نیک سزاوارتر هستید.»
مشکاه الانوار ، ص۶۷
۲۶.حیوان خانگی (قسمت اول)
یکی از مسائلی که در سبک زندگی به آن اشاره می شود، مساله حیوان خانگی است. در سبک زندگی مهدوی، در صورت وجود شرایط به طوری که موجب آزار و اذیت همسایه ها نشود به نگهداری بعضی حیوانات توصیه شده است. البته آن هم با حفظ شرایط نظافت، بهداشت و طهارت و اینکه این حیوانات در حیاط منزل نگهداری شوند و نه در داخل اتاق ها.
امام رضا میفرمایند: «شایسته نیست خانه ای از سه چیز خالی باشد که آن سه، مایه آبادانی خانه اند؛ گربه، کبوتر و خروس و بد نیست که با خروس، مرغی هم باشد» (مکارم الاخلاق، ص۱۳۰)
هم چنین حضرت علی در روایتی بسیار زیبا، عبادت خروس را توصیف میکنند: «بانگ خروس، نماز اوست و بال زدنش، رکوع و سجود اوست» (الکافی ج۶ ص۵۵۰)
۲۷.حیوان خانگی (قسمت دوم)
یکی از مسائلی که در سبک زندگی به آن اشاره می شود، مساله حیوان خانگی است. در سبک زندگی مهدوی، از نگهداری بعضی حیوانات نکوهش شده است.
رسول مهربانی ها می فرمایند: «خانه ای که سگ در آن باشد، ملائکه الهی به آن وارد نمی شوند» (مستدرک الوسائل ج۳ ص۴۵۳)
یکی از نکات بسیار مهم در سبک زندگی دینی، اعتماد به سخنان معصومین میباشد و این اعتماد است که سبب شیرینی و نتیجه بخش بودن آن عمل است.
البته اینکه عرض کردیم سگ نباشد، منظور نگهداری از آن به عنوان حیوان خانگی میباشد و نگهداری از سگ شکارچی و سگ همراه گله گوسفندان اشکالی ندارد.
حضرت امیرالمومنین میفرمایند: «در سگ، خیری نیست مگر در سگ شکاری و یک همراه با گله گوسفندان» (کافی ج۶ ص۵۵۲)
۲۸.عاقبت بد اخلاقی
خوشرفتاری و خوش خلقی از توصیه های مهم اهل بیت به شیعیان است به طوری که پاداش آن را از بسیاری از عبادات مستحبی بالاتر می دانند. از طرفی، بد اخلاقی، نتایج دنیوی و اخروی بدی را در پیش دارد.
حضرت علی (ع) در این باره می فرمایند: «خانواده فرد بداخلاق از او خسته و بیزار می شوند» هم چنین «رزق و روزی او نیز تنگ می شود» (تحف العقول ص۲۱۴؛ غرر الحکم ص۵۹۲)
این نیز در مورد نتایج اخروی آن: «به رسول مهربانی ها گفته شد: فلان زن، روزها روزه می گیرد و شب ها را به عبادت می پردازد؛ ولی بداخلاق است و همسایگانش را با زبان می آزارد. حضرت فرمودند: در او خیری نیست. او اهل آتش است» (بحارالانوار ج۷۱ ص۳۹۴)
۲۹.اهمیت احترام به همسایه
یکی از نکات مهم در سبک زندگی مهدوی، نوع رفتار و برخورد با همسایگان می باشد. در روایات متعدد به اهمیت اکرام و احترام به همسایه اشاره شده است حتی اگر آن همسایه، کافر باشد.
نقل شده که رسول مهربانی ها فرمودند: «ای علی! هر کس همسایه خود را بیازارد، از رحمت خدا محروم است… ای علی! همسایه ات را گرامی بدار، هر چند کافر باشد» (جامع الاخبار ص۸۴)
همچنین امام صادق می فرمایند: «ای شیعیان! کسی که رفتارش با همسایه اش نیکو نباشد، از ما نیست» (کافی ج۲ ص۶۳۷)
۳۰.اهمیت حضور در مجالس علمی
یکی از برنامه های انسان منتظر که دغدغه رشد و تکامل دارد، شرکت در محافل و جلسات علمی می باشد. او به دنبال آن است که روز به روز، معرفتش نسبت به خدا و ولی او افزوده شود و یکی از راه های معرفت افزایی که محبوب خدا و رسولش میباشد، شرکت در محافل علمی است.
رسول خدا فرمودند: «ای اباذر! ساعتی در جلسات گفتگوی علمی نشستن، نزد خدا محبوب تر است از عبادت هزار شب که هر شب هزار رکعت نماز گزارده شود و فرمود: ای اباذر! ساعتی شرکت در گفتگوی علمی برایت از عبادت یک ساله که روزش را روزه بداری و شبش را به عبادت بپردازی بهتر است»
جامع الاخبار ص ۳۷
۳۱.محبوبیت جوینده علم
انسان منتظر خوب است که در هر سن و سالی و با هر نوع شغل و مشغله ای هست، زمانی را در هفته، به تحصیل علم اختصاص دهد.
رسول مهربانی ها فرمود: «هر کس به دنبال رضایت من است، دوستم را گرامی بدارد. پرسیدند: ای رسول خدا دوستت کیست؟ فرمود: دوست من جوینده علم است و او نزد من از فرشتگان محبوب تر است»
مستدرک الوسائل ج۱۷ ص۳۰۱
۳۲.عیادت از بیمار
در سبک زندگی مهدوی، به همدلی و محبت بین مومنین، خیلی سفارش شده است و یکی از جلوه های این محبت، عیادت در زمان بیماری ایشان می باشد.
امام صادق میفرمایند: «از بیمارانتان عیادت کنید و از آنان درخواست دعا کنید که دعای آنان برابر با دعای فرشتگان است» (مشکاه الانوار ص۴۸۸)
هم چنین در روایتی امام کاظم به نقل از پدرانشان میفرمایند که رسول خدا گفته اند: «خدا در قیامت، یکی از بندگان را چنین سرزنش میکند که بنده من! چرا هنگامی که من بیمار شدم به عیادتم نیامدی؟ آن بنده می گوید: خدایا! تو پروردگار بندگان هستی و هرگز بیمار نمی شوی. خدا می فرماید: هنگامی که برادر مؤمن تو بیمار شد، از وی عیادت نکردی.
به عزت و جلالم سوگند اگر از وی عیادت می کردی، مرا نزدش می یافتی. سپس من نیازهای تو را برطرف میکردم و این به سبب کرامت بنده من است و من رحمان و رحیم هستم» (وسائل الشیعه ج۲ ص۴۱۷)
۳۳.اکرام مهمان
در سبک زندگی مهدوی، زیبایی هایی است که در زندگی های معمولی کمتر پیدا می شود. مهدی یاوران وقتی زندگی خود را بر اساس آموزه های دین برنامه ریزی میکنند لذتی می برند که بسیاری از انسان ها از آن لذت محروم هستند.
در این نوع شیوه زندگی، به مهمانی دادن و محبت به مهمان توجه ویژه ای شده است و از طرفی به میزبان میگوید نگران نباش، روزیِ مهمان قبلا آماده شده است.
رسول مهربانی ها میفرمایند: «همانا مهمان با آمدنش، روزی خود را از آسمان برای میزبان به همراه می آورد و هر گاه غذا خورد، خدا به برکت آمدنش نزد آنها، آنها را می بخشد» (کافی ج۶ ص۲۸۴)
گفتنی است که کسانی که اهل مهمانی دادن هستند، از نشاط بیشتری نسبت به بقیه برخوردار هستند و کمتر دچار افسردگی و بیماری های روحی میشوند.
۳۴.کیفیت برخورد با کودکان
یکی از برنامه های سبک زندگی مهدوی، چگونگی ارتباط با کودکان است و این موضوع هم شامل فرزندان ما میشود و هم شامل فرزندان مومنین.
امام سجاد در مورد حقوق کودک می فرماید: «حق کودک این است که در آموزش او مهربان باشی و از او درگذری و عیبش را بپوشانی و با وی مدارا کرده و یاری اش کنی» (من لا یحضره الفقیه ج۲ ص۶۲۵)
این روایت می تواند هم خطاب به والدین باشد، هم خطاب به معلمان و هم خطاب به بزرگان فامیل نسبت به کودکان.
رسول مهربانی ها فرمودند: «تا زنده هستم، پنج سنّت را رها نخواهم کرد، تا پس از من سنّت شود که یکی از آنها سلام به کودکان است» (الخصال ص۲۷۱)
هم چنین از ایشان نقل شده که: «هر کس نزد او کودکی هست، با وی کودکانه رفتار کند» (من لا یحضره الفقیه ج۳ ص۴۸۳)
۳۵.اهمیت شاد کردن یتیم
تنها خواندن روایت زیر کفایت میکند تا جایگاه خاصی که برای توجه به یتیمان در سبک زندگی مهدوی تعریف میشود، برای ما روشن شود.
در روایتی بسیار زیبا نقل شده که «حضرت علی، شبی از کنار خانه زن فقیری گذشت که فرزندان یتیم داشت و آن فرزندان از گرسنگی می گریستند. حضرت امیر بلافاصله به خانه خود رفت و ظرف کوچکی خرما و کیسه ای آرد و کمی روغن و برنج و آرد برداشت و به خانه آن زن برد.
حضرت غذایی برای کودکان آماده کرد و آنها را سیر کرد. پس از سیر شدن کودکان، امام بر دست و پای خود دور اتاق می گشت و صدای گوسفند از خود در می آورد. قنبر که همراه حضرت بود پس از خروج از خانه از امام پرسید: علت همه کارها را فهمیدم جز صدای گوسفند را.
امام علی فرمود: ای قنبر! چون وارد خانه شدم، کودکان از شدت گرسنگی می گریستند. دوست می داشتم که هنگام خروج از خانه، آنها در حال سیری بخندند و دلیل دیگری نداشت» (کشف الیقین ص۱۱۵)
و اینک ای شیعه علی، وقت آن نشده کمی خود را شبیه مولایمان کنیم.
۳۶.اهمیت وفای به عهد
مهدی یاوران یا قول نمی دهند و یا اگر قولی می دهند، به آن عمل میکنند. در سبک زندگی مهدوی، وفای به عهد از جایگاه بسیار والایی برخوردار است. در روایتی از حضرت امیرالمومنین نقل شده که می فرمایند: «بپرهیز از خلف وعده که موجب نفرت خدا و مردم از تو می شود» (۱)
هم چنین ایشان می فرمایند: «به دوستی که به عهد خود وفا نمی کند، اعتماد نکن» (۲)
در اهمیت وفای به عهد همین بس که در روایتی، فردی از امام سجاد درخواست میکند که او را از دستورات دین آگاه کنند، ایشان در پاسخ می گویند: حق گویی، قضاوت عادلانه و وفای به عهد. (۳)
۱)بحارالانوار، ج۳۳، ص۶۱۱؛
۲)غرر الحکم، حدیث۱۰۲۶۰؛
۳)خصال شیخ صدوق، ص۱۱۳، حدیث۹۰
۳۷.اهمیت رجوع به مشاوره
یکی از مواردی که در شرایط امروز جامعه و با توجه به پیچیده بودن مسائل و شرایط زمانه، ضرورت آن بر هیچ انسانی پوشیده نیست، رجوع به کارشناسان و متخصصان و استفاده از مشورت ایشان است.
در سبک زندگی مهدوی، تاکید ویژه ای به مشورت کردن شده است. در روایتی از رسول مهربانی ها نقل شده که فرمودند: «مشورت کردن با عاقل خیرخواه مایه هدایت و میمنت است و توفیقی است از جانب خداوند. پس هرگاه خیرخواه عاقل تو را راهنمایی کرد، مبادا مخالفت کنی که موجب نابودی میشود» (محاسن، ج ۲، ص ۶۰۲، حدیث ۲۵)
هم چنین از حضرت علی نقل شده است : « هر کس خودرای شد هلاک میشود و هر کس با افراد صاحب نظر مشورت کند در عقل آنان شریک میشود.» (نهج البلاغه، قصار ۱۶۱)
گفتنی است یکی از دلایل زیاد شدن طلاق در جامعه و ازدواج های نادرست، عدم رجوع به مشاوره میباشد.
۳۸.مدیریت زمان و برنامه
یکی از ویژگی های مهدی یاوران این است که کارهایشان حساب شده و براساس برنامه و هدفمند است. و البته تفاوت مهمی که برنامه ایشان با بقیه دارد، در نیت و نوع کارهایی است که انجام می دهند. مهدی یاوران در هنگام برنامه ریزی، چون اعتقاد دارند که امامشان حاضر است و بر اعمالشان مطلع، برنامه ای تنظیم میکنند که مورد رضایت مولایمان باشد.
امام علی در اواخر عمر شریفشان در وصیت به فرزندان خود می فرمایند: شما دو پسرم و تمام فرزندانم و خانواده ام و کسانی که این وصیت نامه به آنها میرسد را به رعایت تقوای الهی و نظم در امور زندگی وصیت میکنم.
با قرار گرفتن نظم در امور زندگی، بعد از تقوای الهی میتوان به اهمیت این امر در زندگی پی برد. و البته حوب روشن است که کسانی که برنامه ای برای زندگی شان ندارند، لذت چندانی از آن نمی برند.
۳۹.محبت به فقرا و مساکین
یکی از مسائل بسیار مهم در سبک زندگی مهدوی ، محبت و رسیدگی به فقرا و مساکین می باشد. به طوری که در روایات بیان شده که خوشحال کردن آنها، خوشحالی خدا را به دنبال دارد و ناراحت کردن ایشان ، غضب الهی را در پی دارد.
رسول مهربانی ها فرمود: «از اسباب نزدیک شدن به خدا ، محبت به مسکینان و نزدیک شدن به ایشان است .» (جامع الاخبار، ص۱۸۳)
در روایتی دیگر، ایشان می فرماید: «برای هر چیزی، راهکاری وجود دارد و راهکار رسیدن به شادمانی و سرور در آخرت، چهار خصلت است: دست کشیدن بر سر یتیم، توجه به حال بیوه زنان، کوشش برای تامین نیازهای مؤمنان و رسیدگی به حال فقرا و مساکین» (کتاب الفضائل، ص۱۵۲)
۴۰.اهمیت توجه به یتیمان معنوی
در سبک زندگی مهدوی، بی تفاوتی و بی دغدغه بودن، جایگاهی ندارد. یعنی نمیشه یکی ادعای مهدی یاوری داشته باشد و نسبت به جوانان جامعه اش بی دغدغه باشد. یاران امام زمان علاوه بر اینکه به فکر رشد و هدایت اعضای خانواده خود هستند، نسبت به افراد جامعه نیز دغدغه فرهنگی و هدایت دارند.
در روایتی از رسول مهربانی ها نقل شده : «سخت تر از یتیم جدا شده از پدر، یتیمی است که از امامش جدا شده و توانایی دستیابی به وی را ندارد و حکم امامش را در مورد مسائل دینی اش نمی داند. آگاه باشید هر فرد ناآگاه به شریعت ما که از دیدار ما محروم است، یتیمی است که در دامن علمای ما جای دارد و کسی که او را هدایت و راهنمایی کند و شریعت ما را به او بیاموزد، در مقام رفیق اَعلی، با ما همراه خواهد بود»
بحارالانوار، ط دار الاحیاء التراث، ج۱۰۵، ص۱۷۱
۴۱.چگونه هر لحظه با امام زمانمان باشیم؟!
تقرُّب به امام مهدی (عجل الله فرجه)
اگر می‌خواهیم دچار خسران و ضرر نشویم باید با امام زمانمان همراه شویم.
در طول روز، هر لحظه‌ای که بر ما میرسد بگوییم: آقا جان، ما می‌خواهیم با شما باشیم «مَعَکُمْ مَعَکُمْ لاَ مَعَ غَیْرِکُمْ». یک لحظه نشود که از شما جدا شویم.
چطور میشود انسان با امام زمانش باشد؟
آیا یک خانم خانه‌دار می‌تواند دائم با امام زمان ارواحنافداه باشد؟
بله.
صبح که از خواب بیدار میشود هر کاری را که میخواهد انجام بدهد، نیت کند برای امام زمانش باشد.
تربیت فرزند برای امام زمان ارواحنافداه؛
همسرداری ، برای امام زمان ارواحنافداه؛
صبحانه آماده میکند همسرش بخورد و سر کارش برود، برای امام زمان ارواحنافداه؛
اگر لباس می‌شوید برای امام زمان ارواحنافداه؛
اگر غذا می‌پزد، برای امام زمان ارواحنافداه.
آن‌وقت سختی‌های کار برایش شیرین و لذّت‌بخش هم میشود. دیگر توقع مزد و اجر و تشکر از بقیّه‌ی مردم ندارد. چون میداند برای امام زمان ارواحنافداه کار کرده است.
استاد زعفری زاده
