۱.مفهوم سبک زندگی مهدوی
سبک زندگی، مجموعه ای از اعمال و رفتار است که وقتی در کنار هم قرار میگیرند، پازل زندگی ما را می سازند.
انسان منتظر، باید نوعی از سبک زندگی را انتخاب کند که وقتی گزارش اعمالش را در محضر مولایش عرضه میکنند، لبخند رضایت را بر لبان ایشان بنشاند. لذا لازم است اولا نسبت به آن سبک زندگی که مورد نظر امام عصر هست معرفت پیدا کند و ثانیا با دقت و تامل، آن را در زندگی به کار گیرد.
سبک زندگی مهدوی همان سبک زندگی دینی است؛ لیکن کسی که دغدغه اش مهدویت و ظهور است، آن اعمال دینی را با نیت رضایت مولایش انجام میدهد. مثلا اگر به تربیت فرزند فکر میکند، دنبال این است که چگونه فرزندی مهدی یاور تربیت کند. یا اگر صدقه میدهد، در صدر نیت هایش، سلامتی امام عصر میباشد.
در این بخش از پیامهای مهدوی دنبال آن هستیم تا نکاتی را بیان کنیم تا زندگی هایمان رنگ و بوی امام زمانی بگیرد.
۲.تابلوی زندگی
انسان منتظر در انتخابهایش، همیشه به این نکته توجه دارد که منتظر ظهور است نه منتظر حضور و امام عصر را حاضر و ناظر بر انتخابهایش میبیند.
انسان منتظر، یک روایت را همچون تابلویی بر دیوار قلبش نصب کرده است و در لحظات مختلف زندگی، مدام به آن فکر میکند و سبک زندگی اش را حول محور این روایت، انتخاب میکند.
موسی بن سیار گوید: همراه امام رضا به شهر توس رسیدیم. صدای شیون می آمد… عده ای، جنازه ای را تشییع میکردند. دیدم امام رضا از اسب پیاده شده و نزدیک جنازه رفتند. او را بلند کرده و به خود چسبانید. وقتی جنازه را نزدیک قبر بردند، حضرت خود را به جنازه رساندند. دستشان را به سینه او نهادند و فرمودند: ای فلان بن فلان، تو را به بهشت بشارت باد. از این به بعد، دیگر وحشت و ترسی بر تو نیست.
گفتم: این میّت را میشناسید؟ فرمودند: آیا نمیدانی که اعمال شیعیان ما هر صبح و شام بر ما عرضه میشود؟ پس اگر خطایی در اعمالشان دیدیم، از خدا برایش طلب بخشش میکنیم، و اگر کار خوبی دیدیم برایش طلب پاداش میکنیم. (بحارالانوار ج۴۹)
۳.معاشرت و صِله ارحام
ارتباط صمیمانه با خاندان و خویشاوندان از راههای مهم رشد و تقرب به خداست. آن گونه که امام رضا میفرمایند: «خداوند به تقوای الهی و صِله رَحِم فرمان داد. پس هر کس صله رحم نکند، تقوای الهی را رعایت نکرده است» (کتاب الخصال، شیخ صدوق، ص۱۵۶)
لذا انسان منتظر، در زمانه ای که بسیاری از مردم به دلیل مشغله فراوان، اهمیت چندانی به صله رحم نمیدهند، اولا صمیمانه اقوام و خویشاوندانش را دوست دارد، ثانیا همیشه سعی دارد تا در برنامه هایش، جایگاهی ویژه برای صله رحم باز کند.
او با این عملش، به طور غیر مستقیم، دلهای دیگران را به امام زمان جلب میکند…
۴.هدیه دادن
اگر بتوانیم ذره ای از محبت امام عصر نسبت به مردم را در وجودمان ایجاد کنیم، صمیمانه بندگان خدا، مخصوصا اقوام و خویشاوندان را دوست میداریم. یکی از توصیه های رسول گرامی اسلام نسبت به اقوام و خویشان، هدیه دادن است. البته توجه به این نکته ضروریست که لازم نیست حتما مناسبت خاصی داشته باشد.
پیامبر اسلام میفرمایند: ای صاحبان خویشاوندی! به یکدیگر #هدیه دهید، زیرا هدیه، خوی آدمی را نرم میکند. (مستدرک الوسایل، ج۱۳، ص۲۰۵)
برای انسان منتظر عمل به این روایت، اهمیت ویژه ای دارد، آن هم در زمانه ای که متاسفانه برای اغلب مردم جمع دوستان، مهم تر از خویشاوندان جلوه میکند.
۵.همسر دوست داشتنی
قابل توجه افرادی که میگویند چگونه همسرم را هم عاشق امام زمان کنم…
مهدی باوران، در سیره رفتاری نسبت به همسر و فرزندان، بهترین الگوها یعنی اهل بیت را دارند. لذا هر حرف یا هر مبنایی را نمی پذیرند.
در روایتی رسول خدا به حضرت علی فرمودند: خدمت به خانواده، کَفّاره گناهان بزرگ است و موجب فرونشاندن خشم الهی و موجب افزایش درجات است. ای علی! به خانواده خدمت نمی کند مگر صِدّیق یا شهید یا مردی که خدا برایش خیر دنیا و آخرت را خواسته است. (جامع الاخبار، ص ۱۰۳)
انسان منتظر، با نیّت رضایت امام زمانش به این روایت عمل میکند و به خاطر چنین نیّتی، عاشقانه به همسرش خدمت میکند و از طرفی، با این کارهایش، محبت همسرش را نیز به امام عصر جلب میکند.
۶.بوسیدن فرزندان
در سیره اهل بیت، محبت به فرزندان توصیه بسیاری شده و اگر دینداران ما به این توصیه ها عمل کنند، هیچگاه فرزندانشان دچار کمبود محبت و آسیبهای اجتماعی نمیشوند.
رسول مهربانی ها حضرت محمد(ص) میفرمایند: «هرکس فرزندش را ببوسد، خدا برایش نیکی مینویسد» (۱) همچنین میفرمایند: «فرزندانتان را زیاد ببوسید، براستی که برای شما در برابر هر بوسه درجه ای در بهشت است که مسافتش پانصد سال است.» (۲)
امروزه با پیشرفت علم، اهمیت مهروَرزی به ویژه نقش بوسیدن کودکان در تربیت و پرورش شخصیت سالم آنها روشن شده است.
۱-کافی، ج ۶ ، ص ۴۹
۲-روضه الواعظین، ص ۳۶۹
۷.توجه به خانواده در روز جمعه
توجه به خانواده، همیشه مطلوب است ولی روز جمعه برای احسان به خانواده اهمیت ویژه ای دارد تا زمینه توجه به جایگاه روز جمعه و معنویت گرایی از این طریق برای خانواده فراهم گردد.
از این رو رسول خدا نیز میفرمایند: «خانواده خود را در روز جمعه از میوه یا گوشت بهره مند سازید تا با آمدن جمعه شادمان شوند» (کافی، ج۶، ص۲۹۹)
مهدی یاوران با عمل به این روایت، جمعه را که متعلق به مولایمان امام عصر میباشد، نزد همسر و فرزندان خود محبوب میکنند.
۸.شخصیت دادن به فرزند
ریشه بسیاری از مشکلات و آسیبهای اجتماعی که برای جوانان ما به وجود می آید، بخاطر کمبود شخصیت و عزّت در میان اعضای خانواده است. از طرفی، کرامت و بزرگواری، از عوامل مهم سلامت رفتاری است. از این رو در کنار مهرورزی و محبت به فرزند، باید روح عزت و کرامت را در او دمید.
در این باره، رسول خدا میفرمایند: فرزندان خود را گرامی بدارید (به آنها شخصیت بدهید) و آنان را خوب تربیت کنید که این کار موجب مغفرت شماست.
مکارم الاخلاق، ص۲۲۲
دغدغه مهدی یاوران، تربیت فرزندانی است که اهل عزت و کرامت باشند، زیرا که دوست دارند فرزندی تربیت کنند که او نیز مهدی یاور باشد. یادمان باشد که گاهی اوقات غفلت ازنکاتی به ظاهر کوچک، مشکلات و آسیب های بزرگی را در پی خواهد داشت.
۹.اولویتِ نیکی، دخترانند…
هدیه دادن به همه خوبست اما به اعضای خانواده، بهتر است و هنگام هدیه دادن به اعضای خانواده، توصیه شده که دختران مقدّم باشند. در شرایط امروز جامعه، اگر نیاز عاطفی فرزندان به ویژه دختران از طریق والدین رفع نشود، چه بسا از راههای دیگری که اصلا به مصلحت نیست دنبال رفع آن باشند.
لذا لازم است که والدین مخصوصا پدرها توجه ویژه ای به خواسته ها و نیارهای دختران خود داشته باشند و از آن جمله میتوان به خرید هدیه درمناسبتهای مختلف برای دختران اشاره کرد. که این هدیه موجب تقویت محبت بین والدین و دختر خانواده میشود.
پیامبر گرامی اسلام میفرمایند: باید دختران را در دادنِ هدایا بر پسران مقدّم بدارید. زیرا هر کس دخترش را خوشحال کند گویا برده ای از نسل حضرت اسماعیل را آزاد کرده است. (اَمالی شیخ صدوق، ص۶۷۲)
۱۰.آماده کردن شرایط ازدواج فرزندان
یکی از حقوق فرزند بر پدر، فراهم کردن شرایط ازدواج است؛ نکته ای که امروزه، بسیاری از مردم از آن غافلند و یا امور دیگری را مهم تر از آن تلقی میکنند.
قطعا این امر، نیاز به مقدماتی دارد از جمله؛ تربیت صحیح فرزند، آماده کردن او برای ازدواج از طریق آموزش مهارت های زندگی، اولویت قرار دادن این موضوع در امور اقتصادی خانواده و ایجاد پس انداز برای فرزند از زمان نوجوانی.
اینکه بعضی از پدرها میگویند من خودم تلاش کردم و به اینجا رسیدم و فرزندم نیز باید خودش تلاش کند و به فرزندشان هیچ گونه کمک مالی و حمایتی نمیکنند، عقیده ای کاملا خلاف دستورات دینی و سیره اهل بیت است.
رسول مهربانی ها میفرمایند: حق فرزند بر پدر، سه چیز است؛ از جمله اینکه هرگاه بالغ شد، برایش همسر برگزیند. (روضه الواعظین، ص۳۶۹)
۱۱.اهمیت دعا برای فرزند
سزاوار است انسان، علاوه بر تربیت و نیکی به فرزندان برای آنها دعا کند. یکی از دعاهایی که مضامین بسیار زیبایی در این زمینه دارد، دعای ۲۵ صحیفه سجادیه است که فرازهایی از آن بدین شرح است:
«خدایا بر من منت گذار و فرزندان مرا حفظ کن و آنها را اصلاح کن و فایده آنها را به من برسان»
«خدایا! عمر آنها را طولانی گردان و به آنها تندرستی بده و آنها را به دین حق و خوی نیکو هدایت کن»
«خدایا! آنها را نیکوکار و صاحب بینش و دوستدار و نیکخواه اولیا خودت و بدخواه و کینه جوی نسبت به دشمنانت قرار بده»
«خدایا ! نام مرا به سبب ایشان، جاویدان گردان و آنان را در حاجت ها، یاور من گردان و مهربان شان کن تا دل سوی من داشته باشند و فرمان بردار من باشند نه نافرمان و بد رفتار»
۱۲.آراستگی در منزل
شخصی که قصد یاری امام زمان را دارد، باید مجموعه سخنان اهل بیت را سر لوحه زندگی شخصی اش قرار دهد. یکی از توصیه های مهم اهل بیت به شیعیان، آراستگی و زیبایی در منزل و در کنار همسر است.
این در حالی است که بسیاری از مردم، اهمیت بسیاری برای زیبایی و آراستگی در خارج از منزل قائل هستند، ولی وقتی که وارد منزل می شوند، اهمیتی به زیبایی و آراستگی خود نمی دهند.
یکی از توصیه های بسیار مهم امام کاظم به شیعیان این است که میفرمایند: آراستگی مرد برای همسرش از عوامل عفّت زن است.
کتاب شریف مکارم الاخلاق، ص۹۷
۱۳.روزه و شب زنده داری در منزل
حضرت علی می فرمایند: روزی رسول خدا بر ما وارد شد و فاطمه کنار دیگی نشسته بود و من هم عدس پاک می کردم.
فرمود : یا ابالحسن! از من بشنو و من سخن نمی گویم مگر از جانب پروردگارم؛ هیچ مردی نیست که همسرش را در خانه یاری دهد، مگر اینکه برای او عبادتی بسیار فراوان از روزه و شب زنده داری به شمار می آید و در پایان فرمود:
ای علی ! به همسرش خدمت نمیکند مگر صدّیق یا شهید یا مردی که خدا برایش خیر دنیا و آخرت را خواسته باشد.
کتاب شریف جامع الاخبار ص۱۰۳
یکی از روایاتی که منتظران حضرت باید به آن عمل کنند، همین روایت است که یکی از وظایف منتظران برای سبک زندگی خانوادگی ایشان را بر میشمارد.
۱۴.رضایت به آرایش همسر
وقتی انسان، کسی را دوست داشته باشد، به دنبال رضایت او گام بر میدارد. و اگر سخنی از او بشنود، بی وقفه به دنبال عمل به آن سخن حرکت میکند. مهدی یاوران، عاشقان پیامبر هستند و در زمانه ای که بعضی از سخنان پیامبر، دیده نمیشود، آنان، برنامه های زندگی شان را براساس کلمات پیامبر مهربانی ها می چینند.
رسول مهربانی ها می فرمایند : هر گاه، خانمی در حالیکه آرایش کرده و معطر است، از خانه اش خارج شود و شوهرش از این عمل او خشنود باشد، برای آن شوهر، در برابر هر قدمی که آن خانم بر میدارد، خانه ای از آتش ساخته میشود. (جامع الاخبار ص۱۵۸)
البته ناگفته نماند که این روایت را باید در کنار بسیاری از روایات که توصیه به خوش اخلاقی کرده اند، قرار داد. پس اگر تذکری هم داده میشود باید با زبان نرم و بیان لطیف باشد.
۱۵.ارزش خدمت به شوهر
یکی از دعاهایی که در شبهای قدر در بسیاری از مساجد خوانده میشود، دعای جوشن کبیر است. در این دعا از خدا یک حاجت را طلب می کنیم و این نشان از عظمت و بزرگی این حاجت است که هزار بار خدا را در این دعا صدا می زنیم و از او یه چیز می خواهیم:
«خلصنا من النار یا رب» خدایا ما را از عذاب، رهایی ببخش. اما دعا به تنهایی کافی نیست. بعضی از اعمال هست که ما را از عذاب رهایی میبخشد.
رسول مهربانی ها میفرمایند: هیچ خانمی از خانه شوهرش، چیزی را به قصد اصلاح، جابه جا نمیکند مگر اینکه خدا به وی نظر رحمت میکند و هر شخصی که خدا به او نظر رحمت کند، عذابش نخواهد کرد. (بحار الانوار ج۱۰۰ ص۲۵۱)
مهدی یاورانی که به دنبال نظر رحمت الهی اند، این روایت را قاب گرفته و بدان عمل میکنند.
۱۶.گرامی داشتن برادر نسبی
در شرایط کنونی جامعه، متاسفانه جایگاه ها عوض شده و دوستان افراد، جای برادران او را گرفته اند. بطوریکه گاهی افراد ساعت ها با دوستانشان می نشینند و حرف میزنند و از این همنشینی لذت میبرند. ولی ماهی، یک بار حاضر نیستند این زمان را با برادران حقیقی خود بگذارند.
هم چنین احترامی که افراد برای دوستانشان قائل میشوند، آن احترام را برای برادران نسبی قائل نیستند. انسان منتظر اما اینگونه نیست. او اهل دقت است و در برنامه هایش به دنبال برنامه هایی است که مورد پسند اهل بیت باشد. او حتی اولویت هایش را با اولویت های مورد اشاره در روایات تنظیم میکند.
در روایتی آمده است که هر کس برادرش را گرامی بدارد، خدا او را گرامی داشته است. پس گمان شما درباره پاداش کسی که خدا او را گرامی بدارد، چیست؟ (ثواب الاعمال شیخ صدوق ص۲۸۷)
۱۷.جایگاه برادر بزرگتر
در سبک زندگی غربی، افراد برابرند و هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند. هیچ کس جایگاه ویژه ای ندارد. حتی در خیلی مواقع دیده میشود همین که افراد به سن قانونی میرسند، دیگر نه پدر میشناسند و نه برادر بزرگتر.
اما سبک زندگی دینی، اینطور نیست. هر کسی، جایگاهی دارد و به نسبت جایگاهی که دارد، احترام مخصوص خود را میطلبد. انسان منتظر که دنبال کسب رضایت امام زمانش است و آن رضایت را در عمل به سبک زندگی دینی میداند، در این موضوع هم به دنبال نگاه و سبک زندگی مورد توجه اهل بیت میگردد.
حضرت رضا میفرمایند: در میان برادران، برادر بزرگتر دارای مقام و منزلت ویژه ای است و در خانواده جایگاه پدری دارد (تحف العقول ص۴۴۲)
۱۸.ویژگی های خانه مهدوی۲/۱
در سبک زندگی مهدوی، نکات بسیاری برای خدایی شدن و نورانی شدن خانه ها بیان شده است که ما به دو مورد اشاره خواهیم کرد.
۱-تلاوت قرآن در خانه
انسان منتظر علاوه بر اینکه در جلسات قرآن که در مساجد و محافل قرآنی در حال برگزاری است شرکت میکند، از قراردادن یک زمان اختصاصی در منزل به تلاوت قرآن، نیز غافل نمیشود. این کار اولا در تربیت فرزندان و اهل خانه بسیار موثر است، زیرا که فرزندان، بیشترین تاثیر را از مشاهده اعمال والدین میپذیرند تا گفتار ایشان.
ثانیا آثاری که در روایات بیان شده، برای آن خانه و اهلش به ثمر مینشیند. از جمله نورانی شدن آن خانه و اینکه آنجا محل رفت و آمد ملائکه میشود. شیاطین از چنین خانه ای، دور میشوند. هم چنین خیر و برکت آن خانه زیاد میشود.
رسول خدا میفرماید: خانه های خود را به تلاوت قرآن نورانی کنید… چرا که هر گاه در خانه، تلاوت قرآن بسیار شود، خیر و برکتش زیاد شده و اهل آن به وسعت رسند. (الکافی ج۲ ص۶۱۰)
۱۹.ویژگی های خانه مهدوی۲/۲
در سبک زندگی مهدوی، نکات بسیاری برای خدایی شدن و نورانی شدن خانه ها بیان شده است که ما به دو مورد اشاره خواهیم کرد.
۲-استغفار
یکی از توصیه های دیگر اهل بیت برای نورانی شدن خانه ها، استغفار است. استغفار دلها را پاک و نورانی میکند و خانه ای که افرادش، دلهای پاکی داشته باشند، خانه ای الهی و مهدوی است.
پیامبراکرم می فرمایند: در خانه ها و مجالستان زیاد استغفار کنید. البته در سیره ایشان نیز میبینیم که روزی هفتاد بار استغفار میکردند و همچنین بسیاری از علما، مؤمنان را به رعایت این سیره توصیه کرده اند. (مستدرک الوسائل ج۵ ص۳۱۹)
۲۰.توجه به نیازهای برادران ایمانی
انسان منتظر، علی رغم آنکه به نیازهای خانواده اش توجه دارد، از نیازهای برادران مومنش غافل نیست. او نیک میداند که بعضی کارها نزد خدا و امام زمان از بعضی عبادات، محبوب تر و با ارزش تر است.
نقل شده که امام حسن مجتبی در مسجدالحرام معتکف بودند و در حال انجام طواف مستحبی بودند. مردی از شیعیان به ایشان گفت: به فلانی بدهکارم، آیا قرضم را میپردازی؟ امام حسن: بخدای این کعبه، امروز چیزی نزدم نیست. مرد گفت: پس برایم از او مهلت بگیر زیرا که او مرا به زندان تهدید کرده.
امام طواف خود را رها کرد و با آن مرد همراه شد. یکی از اصحاب پرسید: شما مگر در حال اعتکاف نیستید؟ فرمود: چرا ولی از پدرم شنیدم که رسول خدا میگفت: هر کس نیاز برادر مؤمن خود را برآورد، همانند کسی است که نه هزار سال، روزهایش را روزه بوده و شب هایش را به نماز گذارده است. (عده الداعی ص۱۹۲)
۲۱.اهمیت اطعام مومنین
یکی از توصیه های اهل بیت به مؤمنان، اطعام برادران ایمانی است. خدا و رسولش از جمع شدن مؤمنان در کنار یکدیگر بسیار خشنود میشوند و انسان منتظر از این مساله غافل نیست. لذا سعی میکند در سبک زندگی اش، جایگاه ویژه ای را به این موضوع اختصاص دهد.
او البته در سبک اطعام دادن هم سعی میکند از اسراف و ریاکاری دوری کند چرا که نیتش رضایت و خشنودی امام زمانش میباشد. امام صادق فرمودن: هر کس با اطعام خود مومنی را سیر کند، احدی جز خدا پاداش او را نمیداند! نَه فرشته مقرّب الهی و نَه پیامبر مُرسل. (الکافی ج۲ ص۲۰۳)
